Gizarte Segurantzaren Lege Orokorraren testu bateginaren 60. artikuluan araututako amatasun-osagarriari buruz (egungo genero-arrakala murrizteko kontribuzioaren araberako pentsioen osagarriaz) hartutako erabaki judizialek aurrera jarraitzen dute Europan.
Oraingo honetan, Europar Batasuneko Justizia Auzitegiari jakinarazi zaio, Bartzelonako gizarte arloko epaile batek planteatutako judizio aurreko auzi baten bidez, ezagutzeko ea Kontseiluaren 1978ko abenduaren 19ko Gizarte Segurantzaren arloan gizonen eta emakumeen arteko tratu-berdintasunaren printzipioa era progresiboan aplikatzeari buruzko 79/779/7/EEE Zuzentarauaren 4. artikuluko 1. paragrafoan jasotakoa araudi nazional baten aurka dagoela interpretatu behar den, eta ea araudi horrek amatasunagatiko pentsio-osagarri bat ezartzen duen gutxienez bi seme-alaba biologiko edo adoptatu izan dituzten emakumeen alde, eta ea erretiroa hartzeko aurreikusitako kasu jakin batzuetan aurreratzen duen, baina ez borondatezko erretiroa aurreratua hartutako kasuetan, hain zuzen Espainiako instantziako epaitegian planteatutako kasua.
Epaimahaiak nabarmendu du, tituluaren eta 1. artikuluaren arabera, lehen eta bigarren mailan kontuan izatekoei dagokienez, 79/7 Zuzentarauaren helburua dela Gizarte Segurantzaren arloan gizonen eta emakumeen arteko tratu-berdintasunaren printzipioa pixkanaka aplikatzen joatea. Bestalde, 1. artikuluan definitutako idazketa-konbentzioaren arabera, ulertu behar da arauaren gainerako zatietan erabiltzen den “tratu-berdintasunaren printzipioa” esamoldeak era laburtuan aipatzen duela “Gizarte Segurantzaren arloan gizonen eta emakumeen arteko tratu-berdintasunaren printzipioa”.
Era berean, gogorarazten du 79/7 Zuzentarauko 4. artikuluko 1. paragrafoan jasota dagoen “sexuan oinarritutako zuzeneko bereizkeria” kontzeptuan edozein egoera sartuko dela, baldin eta pertsona bat beste bat baino modu okerragoan tratatzen bada, tratatu izan bada edo horrela tratatzeko arriskua badago [2018ko ekainaren 26ko epaia, MB (Sexu-aldaketa eta erretiro-pentsioa), C-451/16, EU:C:2018:492, 34. atala]. Horren ondoriotzat uler daiteke zuzeneko diskriminazio bat “sexu arrazoiengatik” izan ahal izateko, beharrezkoa dela pertsonari tratu desegokia gizonezkoa edo emakumezkoa izateagatik ematea.
Ondorioz, 79/7 Zuzentarauko 4. artikuluko 1. paragrafoan ageri den “sexuan oinarritutako zuzeneko bereizkeria” kontzeptua, alde batetik, sexu maskulinoko langileen eta, bestetik, sexu femeninoko langileen arteko bereizkeria-kasuei buruzkoa soilik izan daitekeela.
Hori horrela izanik, ezin da interpretatu 79/7 Zuzentarauko 4. artikuluko 1. paragrafoa Batasuneko Zuzenbide-xedapen bat denik, tratu-berdintasuna bere zentzurik zabalenean bermatzen duena, hau da, baita sexu bereko pertsonen artean ere. Aitzitik, xedapen horretan jasota dagoen “sexuan oinarritutako zuzeneko bereizkeria”
kontzeptuaren arabera, langile jakin batzuei, gizonezkoak edo emakumezkoak izateagatik, beste sexuko langile batzuei antzeko egoera batean emango litzaiekeen tratua baino tratu okerragoa emateko egoera irudikatzen da.
Europako Auzitegiak ondorioztatu duenez, 79/7 Zuzentaraua ez zaio aplikatzen gutxienez bi seme-alaba biologiko edo adoptatu izan dituzten emakumeen aldeko amatasunagatiko pentsio-osagarria ezartzen duen araudi nazional bati, eta aurreikusitako ohiko adineko erretiro-kasuetan edo legeak ezarritako arrazoi jakin batzuengatik erretiro aurreratua hartzen den kasuetan aplikatzen da, baina ez interesdunaren borondatez erretiro aurreratua hartzen den kasuetan.
Estrasburgon ezezko erantzuna jaso duen gai horrek ez du eraginik prestazioetan 2021eko otsailaren 4az geroztik 60. artikuluko erregulazio berriaren ondoren sortuko diren osagarrietan, aipatutako osagarri hori borondatezko erretiro aurreratuetara zabaltzen baita, aurreko araudian ezarrita zegoen berariazko baztertzea desagertu ostean.
Susana Castaños
Mutualiako Aholkularitza Juridikoko eta Betetze Korporatiboko zuzendaria
