Alarma Estatuaren amaiera iritsi da, baina horrek ez du esan nahi prebentzio neurriak murriztu behar direnik. Eskuak garbitzea, gizarte tartea, … bezalako neurriak mantentzen jarraitu behar dugu. 

2021eko martxoaren 25ean, Osasun Ministerioak “Transmisioa kontrolatzeko prebentzio-neurrien eraginkortasuna” jorratzen duen dokumentua eguneratu du. Txosten horren berrikuspenak etengabe egiten dira, eta gertakarien bilakaeraren eta komunitate zientifikoaren ezagutza zientifiko-teknikoan izandako aurrerapenen arabera eguneratzen da. 

Dokumentu honen helburua da transmisioa murrizteko eta pandemiari eusteko gomendatutako prebentzio-neurrien inguruan eskuragarri dagoen ebidentzia zientifikoaren laburpen analitikoa egitea, bai norbera babesteko, bai herritar guztiak babesteko.  

Dokumentuaren premisa honakoa da: babes-neurrietako bat ere ez da berez % 100 eraginkorra transmisioa ekiditeko, eta beharrezkoa da aldi berean hainbat neurri bateratzea eraginkortasuna areagotzeko. 

Jarraian, proposatutako neurri bakoitzaren alderdi azpimarragarrienen laburpen bat aurkeztuko dugu:

Norbera babesteko neurriak 

A. Maskara erabiltzea 

Maskara mota bakoitzari dagokion araudia ondorengoa da: 

Maskara mota	Araudia	Bakterio-iragazketaren eraginkortasuna	Babesa norantza
Maskara higieniko ez berrerabilgarriak	UNE 0064 zehaztapena	% 95	Kanporantz
Maskara higieniko berrerabilgarriak	UNE 0065 zehaztapena	% 90	Kanporantz
Maskara kirurgikoak	EN 14683:2019 araua		Kanporantz
Balbularik gabeko maskara autoiragazleak (FFP2 eta FFP3)	EN149:2001 araua	>% 94 FFP2 >% 95 FFP3	Barrurantz eta kanporantz
Balbuladun maskara autoiragazleak (FFP2 eta FFP3)	Barrurantz

Maskaren eraginkortasuna honako hauen araberakoa da: 

• Gailua osatzen duen materialaren iragazketa-efizientzia. Maskaren efizientzia iragazi beharreko partikularen tamainaren araberakoa da, eta ez daukan birus zehatzaren araberakoa; ondorioz, maskara erabiltzea eraginkorra da SARS-CoV-2aren emisioa murrizteko. 

• Gailua egokitzea giza fisionomiara, hau da, ihesik ez izatea. Maskara ondo egokitu behar da; izan ere, egokitzapenean akats bakar bat egiten bada, iragazketaren eraginkortasuna murriztu egiten da neurri handi batean. 

• Arnasgarritasuna, hau da, materialak airea igarotzearekiko duen erresistentzia. Maskara erabiltzeak birusarekiko esposizioa murrizten du, arnastutako airea haren bidez iragazten baita. 

Maskara motak eta modu egokian janzteak garrantzi berezia dute esposizioaren kasuan. 

B. Orri-jauzia Pertsonen arteko distantzia fisikoa handitzea eta kontaktu-denbora murriztea 

Gomendioak:  

• Pertsonen arteko tartea handitzea; izan ere, edozein arnas jariakin infektiborekin kontaktua izateko aukera distantzia laburrak baino handiagoa da. SARS-CoV-2aren transmisioa % 60 murrizten da 50 cm-ra, eta % 70 metro 1era. 

• Edukierak murriztea: zenbat eta pertsona gehiago egon, orduan eta aukera handiagoa dago horien artean infektatuta dagoen pertsona bat egoteko, eta orduan eta pertsona gehiago daude esposiziopean, indize kasu bakar batez kutsa daitezkeenak. Gainera, aukera gutxiago dago norberaren tarteari eusteko. 

• Espazio itxietan igarotzen den denbora murriztea: aerosol infektiboekiko esposizioa kontzentrazioaren eta denboraren araberakoa da. Zenbat eta denbora gehiago egon esposizioan, orduan eta dosi infektibo handiagoa, batez ere gaizki aireztatutako espazio itxietan. 

C. Pertsonek aerosolak isurtzea murrizten duten jokabideak 

Ozen hitz egiterakoan, ariketa egitean edo abestean aerosol gehiago isurtzen dira isilik edo baxu hitz egitean baino. Garraio publikoetan, itxarongeletan, eta abar, isilik egotea gomendatzen da. Maskara erabili ezin den lekuetan, jatetxeetan, adibidez, jan bitartean, komeni da zarata-maila baxuak mantentzea (musika edo telebista ez jartzea), pertsonen ahots-tonua murrizteko.

D. Kanpoko espazioak lehenestea:  

Espazio irekiak lehentasunez erabiltzea aholkatzen da, pertsonak igorritako aerosolak aire infinituan disolbatzen baitira. Hala eta guztiz ere, espazio horietan ere maskara eraman behar da eta pertsonen arteko tartea gorde behar da; izan ere, nahiz eta transmisio-arriskua nabarmen murriztu kanpoan, aire zabaleko bileretan ere kutsatzeak eta agerraldiak gertatu dira.

E. Eskuen higienea 

Eskuen higienea mikroorganismoen transmisioa prebenitzeko (SARS-CoV-2a barne) neurri erraz eta eraginkorrena da. Eskuak zikin badaude, soluzio hidroalkoholikoa ez da eraginkorra izango; hortaz, gomendioa da urarekin eta xaboiarekin garbitzea. Garrantzitsuena igurtzaldiaren iraupena da (40-60 segundo, gutxienez).

Espazioak egokitzeko neurriak 

A. Garbiketa eta desinfekzioa 

Ohiko desinfekzio-prozesuen ostean, birusaren material genetikoa gutxitan detektatzen da, baita Zainketa intentsiboen Unitateetan ere, eta detektatu den kasu bakanetan birusak ez du hazkuntzarik lortu. Behaketa horiek adierazten dutenez, baldintza errealetan, antza denez, gomendatutako garbiketa- eta desinfekzio-metodoak eraginkorrak dira. 

B. Aireztapen naturala edo mekanikoa 

Barneko espazioetan aerosolen bidez patogenoak transmititzeko arriskua murrizteko, eraginkorra da aireztapena hobetzea (barruko airea kanpoko airearekin berritzea). Aireztapena naturala (ateak eta leihoak irekita), derrigortua (mekanikoa) edo bi sistemen konbinazioa izan daiteke. 

C. Espazioak berregituratzea 

Pertsonen arteko tartea bermatu behar da; horretarako, edukierak murriztu beharko dira, eserlekuak bereizi… Halaber, manpara moduko babes-gailuak erabiltzea gomendatzen da, kasu batzuetan babes osagarria eskaintzeko (dendak, autobusak, liburutegiak…).

Biztanleriarentzako neurriak 

A. Maskararen erabilera orokorra 

Zenbait azterketa esperimental eta konparatibok erakusten dute igorleak eta hartzaileak orokorrean maskarak erabiltzea eraginkorra dela alde bakarreko erabilerarekin edo ez erabilerarekin alderatuta. Pertsonen arteko 50 cm-ko tarteko transmisioaren murrizketa ez zen % 100era heldu ezein maskara motarekin, eta % 70era artekoa izango litzateke maskara higienikoaren erabilerarekin; % 80koa kirurgikoarekin eta % 90-95ekoa FPP2rekin, doikuntza hobeko zehaztapenekin ere. 

B. Neurri murriztaileak bateratzea 

Gizartearen neurri murriztaileen eragin erlatiboa, besteak beste, abiapuntu egoeraren araberakoa da. Horrela, maskara oro har erabiltzen den eta harreman sozialak eta mugikortasuna murrizten diren testuinguru batean, neurri gehigarrien eragina pandemiaren hasieran ikusitakoa baino txikiagoa izango da, orduan ez zelako inolako neurririk gomendatzen.