Planteatzen den gaiak garrantzi handia du, gaixotasun profesionalak eragindako ezintasun iraunkorreko maila desberdinak aitortuta, langileek enplegu-emaileari kalte-galeren ordaina eskatzen dioten kasu guztietan, eta hori zaildu egiten da lan-bizitzan zerbitzuak eman diren hainbat enpresa egon daitezkeenean, diagnostikatutako gaixotasun profesionala sortzeko arriskuarekin. Kasu horiek ez dira urriak.
Erantzukizuna mankomunatua bada, kalte-ordaina enpresa erantzule adina zatitan banatuko da, eta solidarioa bada, enpresetako edozein erabat ordaintzera behartuko da. Betebehar horien erantzukizunaren araubidea Kode Zibilean jasotzen da, eta bereziki interesgarriak dira 1.137tik 1.139ra bitarteko artikuluak.
Auzitegi Gorenak, 244/2019 errekurtsoari buruz emandako 2022ko uztailaren 21eko epaian, gai interesgarri horri heltzen dio.
Printzipio orokor hau hartu behar dugu abiapuntutzat: erantzukizuna ezartzeari dagokionez, solidaritatea aitortu egin behar da enpresa bakoitzak kaltea eragiteko duen erantzukizuna indibidualizatu ezin denean.
Beraz, langileak bere zerbitzu profesionalak hainbat enpresatan hurrenez hurren eman dituenean erantzukizuna indibidualizatu daitekeen eta erantzukizun hori indibidualizatzea posible den zehazteko parametro bat bilatzea planteatzen dugu. Auzitegi Gorenak ebatziko du parametro hori aitortutako lanbide-gaixotasuna eragin duen arriskua egon den enpresa bakoitzean lan egindako denboraren araberakoa izango dela.
Ondorio horretara iristeko, Auzitegi Gorenak kalte-galerengatiko enpresa-erantzukizunaren esparrura eramaten du lanbide-gaixotasunagatiko prestazioen erantzukizunari buruzko teoria, Gizarte Segurantzaren arloan, non erantzukizuna aitortzen baita esposizio-denboraren arabera, INSS/ISM erakunde kudeatzailean edo Gizarte Segurantzarekin elkarlanean diharduten mutualitateetan, horiek aseguratzen baitituzte gaixotasun profesionala sortzeko arriskua duten zerbitzuak eman dituzten enpresetako gertakari profesionalak.
Beraz, enpresa bakoitzaren erantzukizuna indibidualizatu daitekeenez, langileak enpresa bakoitzerako zerbitzuak eman dituen denboraren arabera, arlo horretako erantzukizuna mankomunatu egin behar da, eta Auzitegi Gorenaren irizpide horrekin amaiera eman behar zaio enpresen erantzukizuna zehazteko garrantzi handia duen eta irizpide desberdinak zituen gai bati.
Raquel Martínez Balbas
Mutualiaren Aholkularitza Juridikoko abokatua
