Emakumeen eta Gizonen Berdintasun Eraginkorrerako martxoaren 22ko 3/2007 Lege Organikoak berdintasun-printzipio eraginkorraren konfigurazioa positibizatzen du gure ordenamendu juridikoan arauak aplikatzean, berdintasun formala gaindituz, argi eta garbi, ez baita nahikoa.
Lege horren artikuluetan adierazten denez, emakumeen eta gizonen arteko tratu- eta aukera-berdintasuna ordenamendu juridikoaren printzipio informatzailea da, eta, beraz, arau juridikoak interpretatu eta aplikatzerakoan hartuko da kontuan, bai eta botere publiko guztien jarduna zeharka jakinaraztekoan ere.
Auzitegi Gorenak printzipio hori aplikatzeko aukera izan du orain dela gutxi, 2020ko urtarrilaren 29an, Sala Orokorrean emandako epaian, Gizarte Segurantzaren Lege Orokorraren 217. eta 226. artikuluak, 8/2015 Legegintzako Errege Dekretua (Konstituzioaren 14. artikuluarekin lotuta) eta Emakumeen eta Gizonen Berdintasun Eraginkorrari buruzko 3/2007 Lege Organikoaren 14.6 artikulua interpretatzeko aurretiazko doktrina aldatuz.
Auzitegi Gorenak, aipatutako epaian, senideen aldeko prestazioa eskuratzea aztertzen du, noiz eta kausatzailea, hildako pertsona, ez denean Erregimen Orokorreko erretiro-pentsioen edo kontribuzio-ezintasuneko pentsioen onuraduna, zahartzaroko SOVI pentsio baten onuraduna baizik; hau da, Gizarte Segurantzaren aurreko babes-erregimena, 1967. urtea baino lehen behar besteko kotizaziorik lortzen ez dutenei ematen zaiena (8/2015 Legegintzako Errege Dekretuaren bigarren xedapen iragankorra), eta 2020an 470 €-an ezarri dena.
Aztertutako kasuan, eskatzaileak, hildakoaren alabak, Gizarte Segurantzaren Lege Orokorraren 226. artikuluan jasotzen diren senitartekoen aldeko prestazioa jasotzeko baldintzak betetzen zituen (45 urtetik gorakoa, ezkongabea, ama zaintzen denbora luzez jardun duena), baina, araua hitzez hitz hartuta, hildakoa Gizarte Segurantzako pentsioduna denean soilik aurreikusten da prestazio hori, eta ez SOVI hartzailea denean.
Auzitegi Gorenak bere epaia aztertzean, zahartzaroagatiko SOVI pentsioen feminizazio izugarria hartzen du abiapuntu gisa, prestazio sozial kontributiboko sistema osotik baxuenak, alegia. Adineko pertsonek osatutako pobrezia-poltsa handia sortzea eragiten du horrek, emakumeak gehienbat; Gizarte Segurantzaren Lege Orokorraren 226. eta 217. artikuluetako betekizunen hitzez hitzeko interpretazio batek eragin negatibo nabarmena, hau da, zeharkako diskriminazioa ekarriko luke. Izan ere, SOVIren titularrei ez ezik, prestazioaren jasotzaileei ere hedatzen zaie, elkarte bidezko diskriminazioa sortuz. Eta senideen aldeko pentsiodunen kopurua ere nabarmen femeninoa denez, epaia sorrarazten duen prestazioa aitortzen da, gizonen eta emakumeen arteko berdintasun-printzipioaren zeharkakotasunean oinarrituta, hori baita arauen interpretazioan nagusi izan behar duena. Irizpide hermeneutiko hori kontuan hartu beharko dute operadore juridikoek.
Raquel Martinez
Mutualiako Aholkularitza Juridikoko abokatua
