ALDI BATERAKO KONTRATUA AMAITZEAGATIKO KALTE-ORDAINEK KOTIZATZEN ETA ZERGARIK ORDAINTZEN DUTE?
Kontsulta honek bi alderdi ditu aldi baterako kontratuak amaitzearen ondoriozko kalte-ordainak jasotzeari dagokionez: kontratuaren epea amaitzeagatik eta kontratuaren xede den obra edo zerbitzua amaitzeagatik iraungitako kalte-ordainak.
Horri dagokionez, lehenik eta behin, kalte-ordain horrek kotizatzeko derrigortasunaren ikuspegitik dituen ondorioak aztertuko ditugu. Maiz planteatu den arazoa izanik, honakoa ondorioztatu dezakegu: kotizazio-oinarritik kanpo dago zerbitzu-urte bakoitzeko 12 soldata-egun ordaintzetik ateratzen den zenbatekoaren zati proportzionalari dagokion kalte-ordaina, edo, hala badagokio, aplikatzekoa den araudi espezifikoan ezarritakoa, ordaindutako zenbatekoaren soberakinagatik bakarrik kotizatuta.
Irizpide hori da Gizarte Segurantzaren Diruzaintza Nagusiak hartzen duena, eta, Gizarte Segurantzaren Lege Orokorraren 147.2.c) artikulua oinarri hartuta, ezartzen du, ez direla kotizazio-oinarrian zenbatuko:
c) Heriotzagatiko kalte-ordainak eta lekualdatze, etete eta kaleratzeei dagozkienak.
Heriotzagatiko kalte-ordainak eta lekualdaketei eta eteteei dagozkienak kotizaziotik salbuetsita egongo dira aplikatu beharreko arau sektorialean edo hitzarmen kolektiboan aurreikusitako gehieneko zenbatekora arte.
Langilea kaleratzeagatiko edo kargutik kentzeagatiko kalte-ordainak salbuetsita egongo dira, Langileen Estatutuaren Legearen testu bateginean, hori garatzeko araudian edo, hala badagokio, epaiak betearazteko araudian nahitaez ezarritako zenbatekoan, eta ezin izango da halakotzat hartu hitzarmen, itun edo kontratuaren bidez ezarritakoa.
Laneko kontratua adiskidetze-ekitaldia egin aurretik azkentzen denean, salbuetsita egongo dira kaleratzeagatiko kalte-ordainak, baldin eta bidegabe deklaratu izanez gero legokiokeena gainditzen ez badute, eta baja-plan edo -sistema kolektibo pizgarridunen esparruan elkarren arteko adostasunez azkentzeak ez badira.
Aurreko lerroaldeetan xedatutakoari kalterik egin gabe, kaleratze kolektiboen ondorioz kaleratzeak edo kargu-uzteak gertatzen badira, Langileen Estatutuari buruzko Legearen testu bateginaren 51. artikuluan xedatutakoaren arabera izapidetuta, edo testu bategin horren 52.c) artikuluan aurreikusitako arrazoiek eragindakoak badira, eta bi kasuetan arrazoi ekonomikoak, teknikoak, antolakuntzakoak, ekoizpenekoak edo ezinbesteko kausak direla-eta gertatu badira, kalte-ordainaren zatia salbuetsita geratuko da. Estatutu horretan kaleratzeko ezarritako nahitaezko mugak gainditzen ez dituen heinean.
Bigarrenik, langile batek aldi baterako kontratua amaitzeagatik jasotzen duen kalte-ordaina aztertuko dugu, fiskalitatearen ikuspegitik; Pertsona Fisikoen Errentaren gaineko Zergan tributatu behar al da?
Horren inguruko eztabaida, halaber, Pertsona Fisikoen Errentaren gaineko Zergari buruzko Legearen 7. artikuluaren aplikazioan oinarritzen da, eta, zehatzago, Pertsona Fisikoen Errentaren gaineko Zergari buruzko abenduaren 5eko 13/2013 Foru Arauaren 9.5 artikuluan, non honako hau ezartzen baita:
“Salbuetsita egongo dira errenta hauek:
(…) 5. Langilea kaleratzeagatiko edo kargutik kentzeagatiko kalte-ordainak, Langileen Estatutuan, hura garatzeko erregelamendu-araudian edo, hala badagokio, epaiak betearazteko araudian nahitaez ezarritako zenbatekoan; zentzu horretan, ez dira halakotzat hartuko hitzarmen, itun edo kontratuaren bidez ezarritakoak. Era berean, salbuetsita egongo dira Euskadiko Kooperatibei buruzko ekainaren 24ko 4/1993 Legearen 103. artikuluaren 2. paragrafoa aplikatuz bazkideak kooperatiban baja hartzean jasotzen dituen kalte-ordainak, Langileen Estatutuaren 52. artikuluaren c) idatz-zatian aurreikusitako kargu-uzterako lan-araudiak nahitaezko gisa ezarritako zenbateko berean. (…) “.
Hala, auzitegi batzuek zenbait ebazpenetan aipatutako kalte-ordainak salbuetsiak direla ezartzen duten bitartean, bai Zerga Agentziak bai Foru Ogasunak jarraitutako irizpideak pertsona fisikoen errentaren zergaren barruan ez salbuestea eta zergak ordaintzeko beharra adierazten du, eta horrek zalantza eta galdera handia sortzen du ordainsari horiek jasotzen dituzten langileengan. Zer irizpide jarraitu behar da?
Arazoaren funtsa da ea aldi baterako kontratua amaitzeagatiko kalte-ordainak kaleratzeagatiko kalte-ordainaren tratamendu bera duen ala ez zehaztea, eta, zentzu horretan, konponbide desberdinak eman zaizkio auzitegien eta zerga-agentzien aldetik.
Hala, auzitegiek interpretatzen dutenez, langileak iraupen jakineko kontratuen kasuan jasotzen dituen zenbatekoek enpleguaren galera konpontzen dute, eta, beraz, kalte-ordain horiek PFEZaren 7. artikuluan eta Pertsona Fisikoen Errentaren Zergari buruzko Foru Arauaren 9.5. artikuluan salbuetsitako errenta gisa sartu behar dira.
Adibide gisa, Auzitegi Nazionaleko Administrazioarekiko Auzien Salaren 2013ko uztailaren 17ko epaia edo Euskal Autonomia Erkidegoko Auzitegi Nagusiko Administrazioarekiko Auzien Salaren 2016ko urriaren 20ko epaia ditugu.
Bestalde, Estatuko ogasunek eta foru-ogasunek egiten duten interpretazioa daukagu. Horien arabera, kalte-ordain horiek ez daude salbuetsita lan-errendimendutzat hartzen direlako, eta ez langilea kaleratzearen edo kargutik kentzearen ondoriozko kalte-ordaintzat, Zergen Zuzendaritza Nagusiaren 2016ko martxoaren 22ko V1167/2016 kontsultan adierazi bezala.
Nolanahi ere, murrizketa-ehuneko egokiak aplikatu ahal izango dira, kontratuaren amaierako kalte-ordaina sortzeko aldiaren arabera, kasu bakoitzean aplikatu beharreko araudiaren arabera.
Horrela, zerga-erakundeen eta zenbait ebazpen judizialen artean dagoen irizpide-desberdintasunaren arabera, zergapekoak jarraitu beharreko irizpidea zehazteari buruzko problematika sortzen da.
Ikuspuntu praktiko batetik, aldi baterako kontratuaren likidazioagatiko kalte-ordaina jasotzen dute langileek. Kalte-ordain horretan, enpresak PFEZari buruzko atxikipena egin du jatorrian, eta, beraz, diru-sarrera egin eta Ogasunari jakinarazi dio. Hala badagokio, langileak berak hasi behar du izapidea ogasunaren aurrean, eta, ondoren, auzia judizializatu ahal izango du, jasotako zenbatekoak salbuespenak direla oinarri hartuta.
Jesus Mª Vicente
Mutualiako Aholkularitza Juridikoko abokatua
