Zergak ordaindu eta kotizatu behar dira enpresak telelana egiteko emandako baliabide, ekipo eta tresnengatik, eta horiekin lotutako gastuak konpentsatzeagatik?
Hainbat enpresak planteatu digute gai hau, urrutiko lana arautzen duen 2020ko irailaren 23ko 28/2020 Errege Lege-dekretua eta, zehazki, Lege horren 11. eta 12. artikuluak argitaratu ondoren. Artikulu horietan honako hau ezartzen da:
11. artikulua. Baliabideak, ekipoak eta tresnak behar bezala hornitzeko eta mantentzeko eskubidea
1. Urrutitik lan egiten duten pertsonek eskubidea izango dute enpresak egoki hornitzeko eta mantentzeko jarduera garatzeko behar dituen baliabide, ekipo eta tresna guztiak, 7. artikuluan aipatutako akordioan jasotako inbentarioaren arabera eta, hala badagokio, aplikatu beharreko hitzarmen kolektiboan ezarritako baldintzen arabera.
2. Era berean, zailtasun teknikoak egonez gero, bereziki telelanaren kasuan, beharrezko arreta bermatuko da.
12. artikulua. Gastuak ordaintzeko eta konpentsatzeko eskubidea
1. Urrutiko lana enpresak ordaindu edo konpentsatu beharko du, eta langileak ezin izango ditu bere gain hartu bere lan-jarduerarekin lotutako ekipo, tresna eta baliabideekin lotutako gastuak.
2. Hitzarmen edo akordio kolektiboetan ezarri ahal izango da gastu horiek zehazteko eta konpentsatzeko edo ordaintzeko mekanismoa.
Araudi hori kontuan hartuta, zalantza sortzen da, zein izan daitekeen kontzeptu horiek zerga-arloan eta gizarte-segurantzaren kotizazioan izan dezaketen eragina.
Ildo horretan, esan daiteke gaur egun zergak ordaintzen ez dituzten soldata-kontzeptuak daudela, eta, era berean, kotizatzen eta zergak ordaintzen dituzten soldataz kanpoko kontzeptuak daudela. Ildo horretan, egoki edo defendagarriagoa dirudi kasu honetan soldataz kanpoko kontzeptu bati buruz hitz egitea, baina legegileak emandako idazketak ez du ezer aurreikusi horri buruz, desiragarria izango bazen ere.
Zuzkidura eta konpentsazio horiek zergapetzeko derrigortasunari dagokionez, bereizketa bat hartu behar dugu kontuan: batetik, enpresak baliabideak, ekipoak edo tresnak entregatzea, eta, bestetik, horiek eskuratzeko zenbateko ekonomiko bat ematea, eta, beraz, diruzko errentatzat hartzea.
Alde horretatik, enpresak ordenagailu bat, eskaner bat edo telefono mugikor bat ematea soilik lan-jardueran erabiltzeko ez litzateke gauzazko ordainketatzat hartuko,
eta ez luke PFEZn zergarik ordaindu beharko; dena dela, enpresak diru-kopuru bat ematen badu horiek eskuratzeko edo elementu horiek helburu partikularretarako erabiltzea baimentzen bada, lehenengo kasuan, baliabideak eskuratzeko diruzko errenta bat ematen bada, PFEZn ordaindu beharko ditu zergak oso-osorik, eta, bigarren kasuan, berriz, maila partikularrean erabilitako zatiaren arabera ordaindu beharko ditu zergak merkatuko balioan.
Gizarte Segurantzako kotizazio-mailan duen eraginari dagokionez, Gizarte Segurantzaren Lege Orokorraren 147.1 artikuluak honako hau adierazten du: “1. Araubide Orokorraren babes-ekintzak babesten dituen gertakari eta egoera guztietarako kotizazio-oinarria –lan-istripu eta lanbide-gaixotasunetarako ere bai– langileak edo parekoak hilero jasotzeko eskubidea duen ordainsari osoa izango da –edozein dela ere haren forma edo izena, dirutan zein gauzatan–, edo, bestela, besteren kontura egiten duen lanagatik benetan jasotzen duena, gorakoa bada.” Eta, gainera, 2064/1995 Errege Dekretuaren 23.1.b artikuluak, gauzazko ordainsariari dagokionez, honako hau dio: “b) Oro har, enpresaburuek gauzatan jasotzen dituztenak baloratzeko, jaso beharreko ondasuna, eskubidea edo zerbitzua emateak haiei eragiten dien batez besteko kostua hartuko da kontuan; batez besteko kostu hori honela ulertuko da: ordainsari horri zuzenean egotz dakiokeen ondasun, eskubide edo zerbitzu bat emateak enpresari eragiten dizkion kostu guztiak zati ondasun, eskubide edo zerbitzu horren hartzaile potentzialen kopurua.”
Beraz, soilik lanbide-jarduera garatzeko enpresak eman dituen elementuek ez lukete kotizazio-oinarri arautzailearen barruan egon behar, eta, beraz, enpresak helburu partikularretarako erabiltzea baimentzen badu, erabilera hori baloratu beharko da eta kotizatzekoak diren kontzeptuetan sartu beharko da.
Azkenik, 28/2020 Errege Lege-dekretuaren 12. artikuluan araututako gastu-konpentsazioak ditugu, enpresak emandako baliabide, ekipo edo tresnen erabilerarekin lotutako gastuen konpentsazioaren ondoriozkoak. Kontzeptu horri dagokionez, Gizarte Segurantzaren Lege Orokorraren 147.2 artikuluan adierazitakoa finkatu behar dugu; artikulu horrek kotizazio-oinarrian zenbatzen ez diren kontzeptuak ezartzen ditu, eta kontzeptu hori ez dago arauan adierazitako zerrendan. Beraz, ulertu behar dugu kontzeptu hori kotizagarritzat hartzen dela, dela soldatako edo soldataz kanpoko kontzeptu gisa, dela gauzazko edo diruzko ordainsari gisa.
Hortaz, argi dago legegileak ez dituela kontzeptu horiek zergapetzetik eta kotizaziotik salbuetsi, eta, beraz, gainkostua dira enpresentzat, kasu batzuetan zerga-gainkostua
ekar diezaiokete langileari, eta, beraz, bi gai horiek galga bat izan daitezke telelanaren bidez jarduera profesionala garatzeko.
Era berean, planteatutako gaiari dagokionez, zerga-agentziek eta Gizarte Segurantzaren Diruzaintza Nagusiak azkenean ematen duten irizpena bete beharko dugu.
Jesus Mª Vicente Cuadrado
Mutualiako Aholkularitza Juridikoko abokatua
