Lanaldi irregular bat txandakako lana dela jo daiteke?
Erantzuna ezezkoa da. Langileen Estatutuaren 36.3 artikuluak zehazten du zer den txandakako lana. Kontzeptu horretan sartzen da “talde lana antolatzeko modu oro, zeinaren arabera betetzen dituzten langileek lanpostu berberak hurrenez hurren, erritmo jakin baten arabera (jarraitua nahiz etena), langileari dakarkiolarik zerbitzua ordutegi desberdinetan ematea egun edo aste zehatz batzuetako denbora tartean”.
Txandakako lanaren kasuistikak eztabaida ugari sortu izan du, eta jurisprudentziaren bidez ebatzi izan dira maiz eztabaida horiek.
Aretoaren doktrina orokorrak dioenez, txandakako lana benetan egiteko, Lan Hitzarmenean jasotako baldintza jakin batzuk gertatu behar dira, eta arau kolektibo horrek aztertuko du eskatutako txandakako lanagatiko plusa jasotzea dagokion edo ez.
Museo nazionaletan zerbitzua ematen duen langileek bultzatutako auziak direla-eta Auzitegi Goreneko Gizarte-arloko Salak azkenaldian emandako bi epairen arabera (urriaren 06ko 978/2021,06), halakoetan ohikoa da langileek lanaldi irregularra izatea. Kasu honetan, asteko lanaldiaren ordu banaketa hau da, lan hitzarmenaren arabera: astelehenetik larunbatera, 15:00etatik 21:00etara, eta igandeetan, txandaka, 09:00etatik 14:30era.
Egia da lanaldia ez dela erregularra Langileen Estatutuko 34. artikuluan ezarritako parametroaren arabera, baina ezin da kalifikatu Auzitegi Gorenak hartutako txandakako lanaren kontzeptuaren arabera. Aplikatu beharreko doktrinak uko egiten dio txandaren kontzeptuari, halakotzat ulertuta langileak txanda bakoitzean modu iraunkorrean atxikitzeari, ez baita betetzen txandakako lanaren arau kontzeptuan bertan inplizitu dagoen nahitaezko txandakatzea, zeina baita kontraste epaietan jasotako alegazioa.
Hala, lanaldia adierazitako ordutegian banatzea ezin kalifika daiteke txandakako lanagatiko plusa sortzen duen txandakako lan gisa, ez baitakar arauan eskatutako zenbait baldintza betetzea. Alde batetik, lanpostu bera langile desberdinek hurrenez hurren betetzea, eta, bestetik, langileak egun edo aste jakin batzuetan ordu desberdinetan lan egin behar izatea. Epaitutako kasuan, langileak ordu kopuru bera betetzen zuen beti, eta ezin alda litezke ordutegiak igandetan; izan ere, hilean bi egun bakarrik direnez, baldintza gehigarriak beharko lirateke, hala nola ordutegi aldaketa orobat egitea asteko lanaldia osatzen duten gainerako lanegunetan ere.
Azalpena amaitzeko, honako hau ezartzen da kontzeptuaren muina definitzeko: eskatu bezala txandakako lanagatiko plusa eskuratzeko, lan zerbitzuko orduak desberdinak izan behar dira egun edo aste zehatz batzuetako denbora tartean.
María Urizar
Mutualiaren Aholkularitza Juridikoko abokatua