Kontsulta honetan planteatzen da ea baliozkoa den onuradunak erretiro aurreratuagatiko pentsioari uko egitea, aitortutako pentsioak ez dituenean betetzen onuradunaren espektatibak.

Nahiko ohikoa da aldez aurretik Gizarte Segurantzan galdetzea zenbateko pentsioa dagokigun, baina erretiro aurreratuaren kasuan, batez ere, batzuetan ez da kontsultatzen, eta, beste batzuetan, kontsultan jasotako informazioa ez da zehatza edo nahikoa izaten.

Horrenbestez, hemen aztertuko dugu zer gertatzen den erretiro aurreratua eskatu eta prestazioaren erakunde kudeatzaileak aitortzen digunean, zenbatekoak ez gaituelako asebetetzen, erretiro arruntera iritsi arte lanean jarraitzea erabakitzen badugu.

Auzitegi Gorenak ebatzi du auzia zenbait erabaki jurisdikzionaletan, eta ondorio honetara iritsi da: “erretiroagatiko prestazio bat eraginik gabe utz daiteke onuradunak hala nahi badu. Prestazioa jakinarazi eta berehala aitortu behar da, aurrerago eskatu ahal izateko, hobea izan baitaiteke, kotizazio-aldia handiagoa izango baita”.

2024ko irailaren 25eko epaian eta beste batzuetan jasotako jurisprudentzia-doktrinan (1172/2024 errekurtsoari dagokio eta beste batzuk ere aipatzen dira) gaia aztertzen da; hau da, ea Gizarte Segurantzaren Lege Orokorraren 3. artikuluak babestutako eskubide utziezin bat den. Goi Auzitegiak ez du halakorik onartzen; izan ere, erretiroagatiko prestazioari uko egin dakiokeela da ildo orokorra (debekatuta egongo litzateke bere horretan gure ordenamendu juridikoan). Baina kasu honetan ez dago ukorik, ez baitago borondatezko aitorpenik, zeinaren arabera uneko edo etorkizuneko erretiroagatiko prestazio baten onuradunak bere ondare juridikotik eskubidez egokitu dakiokeen erretiro-prestazioa jasotzeko eskubidea kanporatzen baitu . Langilearen erabaki aldebakarrekoa da hau, erakunde kudeatzailearen ebazpena ikusita, zeinaren bidez hura ez erabiltzea erabaki baitu. Alde batera utzi du eskaera, eta eraginik gabe utz dadin eta erabaki horren ondorioez ez gozatzea eskatu du, lanean jarraitu eta bere interesak aintzat hartuta egokiagoa denean berriro eskatzeko erretiroagatiko prestazio bera beste gabezia- eta kotizazio-egoera batzuetan, prestazio handiagoa eragin baitiezaiokete.

Aukera hori ez da berariaz jasotzen arauetan eta ez da berariaz debekatzen. Izan ere, egoera honetan ez zaio inola ere uko egiten erretiroagatiko prestazioa jasotzeko eskubideari: aitortutako zenbatekoa jaso nahi ez dela adierazi da, aurrerago jasotzeko, pertsonaren interesetarako egokiagoa izan daitekeenean. Esan behar dugu Auzitegi Gorenak aztertutako kasuan onuradunak erakunde kudeatzaileei kontsultatu ziela eta adierazi zuela emandako informazioa ez zela zehatza eta nahikoa izan. Auzitegiak dio alegatzea ez dela beharrezkoa eta erabaki hori hartzeko ez dela beharrezkoa, halaber, aldez aurretik kontsultatzea; eta aurretiazko kontsulta horrek ere ez duela eragotziko prestazioaren onuradunak prestazioari uko egin eta lanean jarraitzea, ez duelako garrantzizkotzat jotzen onuraduna adierazitako moduan jokatzera bultzatu duten arrazoiak egiaztatzea, bere onerako egin baitzuen. Izan ere, kontuan hartu beharrekoa da erretiroa eskatzea ez dela beharrezkoa erretiro-adin arrunta dutenentzat; gainera, sistemak berak aukera ematen du (eta bultzatu egiten du, gainera) bizitza aktiboa luzatzeko eta, horrenbestez, erretiroa atzeratzeko.

Raquel Martínez Balbas 

---

Mutualiako Aholkularitza Juridikoko abokatua