Kanarietako Justizia Auzitegi Nagusiaren 2019ko uztailaren 1eko 725/2019 zenbakidun Epaia (441/2019 erref.).
Auzitegiak aldi baterako ezintasun-egoeran dagoen langile baten kaleratzearen deuseztasuna —bidezkoa izan edo ez izan— landu du, desgaitasunaren ziozko diskriminazioa arrazoitu delakoan.
Bere defentsan, langileak adierazi zuen, bere ustez, kaleratzearen arrazoia bere gaixotasun-egoera zela, eta, horrexegatik, desgaitasuna zuelako katalogazioa luzatu zitekeela. Horrez gain, kaleratze hori diskriminatzailea zela adierazi zuen. Auzialdiko Auzitegiaren ustez, kaleratzea bidegabekoa zen, baina, era berean, ezeztatu zuen desgaitasunaren ziozko diskriminaziorik egin zenik. Horrenbestez, ez da bidezkoa kaleratzea deuseztatzea.
Auzi-jartzailearen zentsura juridikoa arrazoitzeko, Justizia Auzitegi Nagusiak adierazi du LEren 55. artikulua ez dela bete, EKren 14. artikuluari dagokionez. Izan ere, Auzitegiak arrazoitu du langilea kaleratzearen arrazoi nagusia bi hilabete lehenago hasitako aldi baterako ezintasun-denboraldia dela, eta diskriminazio-ziotzat jotzen da hori, gaixotasun horren baitan desgaitasun bat zegoela ulertzen baita.
Epai horretan adierazitako irizpidea 2018ko martxoaren 15eko Auzitegi Gorenak mantendutakoa da, uste baita langilea aldi baterako ezintasun-egoeran dagoenean kaleratzeak ez dakarrela kaleratze hori deuseztatzea EKren 14. eta 15. artikuluak ez betetzeagatik. Aitzitik, deuseztatze hori beste kasu batzuetan gertatu eta arrazoitu daiteke, besteak beste:
– Gaixotasuna estigmatizazio-elementu gisa erabili denean, horrek lan-gaitasunari eragin edo ez eragin.
– Egiaztatzen denean enpresak ohartarazi zuela langilea kaleratuko zuela, betiere, deskribatutako osasun-tratamendua hartzeari uzten ez bazion.
– Gaixotasuna desgaitasuntzat jo daitekeenean; azken kasu hori postulatuena da gaur egun.
Epaian jaso den legez, erantzuna desgaitasunen bat duten pertsonen eskubideei eta haien gizarteratzeari buruzko Lege Orokorraren (azaroaren 29ko ELD) 4.1 artikuluan dago. Izan ere, artikulu horren arabera, “desgaitasunen bat duten pertsonak dira urritasun fisikoak (…) dituztenak, urritasun iraunkorrak ustez, era bateko eta besteko oztopoek gizartean osoki eta eraginkortasunez (…) parte hartzea eragotzi ahal dietenak”. Definizio horrek bat egiten du Europako zuzentarauekin (2000/78 Zuzentaraua), baina ez aztergai dugun kasuarekin. Izan ere, ezartzen du ez dagoela automatikotasunik desgaitasun-sailkapenean, langilea lan egiteko erabat ezgaituta egote hutsagatik ezgaitasun-egoera horretan dagoenean —berez, egoera hori aldi baterakotzat dago sailkatuta—.
Hori dela-eta, ezinezkoa da aldi baterako baja txertatzea deuseztasun-sailkapena duen diskriminazio-kasu batean, non eta ez diren balorazion sartzen Europan jada ebatzitako desgaitasun-kontzeptuari buruzko irizpideak.
Maria Urizar
