Auzitegi Gorenaren 2024ko irailaren 11ko Epaia, 2314/2021 doktrina bateratzeko errekurtsoan emandakoa, zeinaren txostengilea Ignacio García Perrote Escartín jaun agurgarria izan baita. 

Prozeduran planteatutako arazoa da zein izan behar den oinarri arautzailea aldi baterako ezintasuna berriz gertatzen den kasuetan; zehazki, ea aurreko hilabetekoa izan behar duen eta ez aldi baterako ezintasunaren lehen prozesukoa.  

Langilea, prozesu honetako alderdi errekurtsogilea, aldi baterako ezintasun-egoeran egon zen 2016ko maiatzaren 24tik azaroaren 8ra bitartean, orduan alta medikoa eman zitzaion, baina 2017ko martxoaren 9an berriz gaixotu zen eta aldi baterako ezintasun-egoerara itzuli zen 2017ko abenduaren 6ra arte.  

2018ko ekainaren 8ko ebazpenaren bidez, GSINek adierazi zuen aldi baterako ezintasuneko prozesuek izaera komuna zutela, Mutua Fremap izendatu zuen prestazio ekonomikoaren arduradun gisa eta mutua horri zegokion, beraz, prestazioaren kargu egitea. 

Ebazpen horren aurrean, langileak salaketa bat jarri zuen, zeina Tarragonako Lan-arloko Errefortzuko Epaitegiaren Epaiak baietsi zuen; hala, GSINen ebazpena baliogabetu zuten eta adierazi zuen prozesuak lan-istripuen ondorio zirela. 

Epai horren aurka errekurtsoa jarri zuen Entitate Laguntzaileak, Erregutze-errekurtsoa jarriz, ulerturik ezen, 2016ko azaroaren 8ko aldi baterako ezintasun-prozesuaren oinarri arautzailea 2.703,33 eurokoa bazen ere, 2017ko martxoaren 9ko aldi baterako ezintasun-prozesuaren oinarri arautzaileak 1.597,18 eurokoa izan behar zuela. Uzia ezetsi egin zuen Kataluniako Justizia Auzitegi Gorenaren Lan Arloko Salaren martxoaren 29ko Epaiak, eta berretsi zuen Gizarte Segurantzaren Lege Orokorreko 169.2 artikuluaren legezko birgaixotze-kasua dela, alta medikoa indarrean jarri eta ondorengo 180 egun naturaletan antzeko patologia izateagatik.  

Auzitegi Gorenak, Auzitegi horrek berak 2007ko uztailaren 12an emandako kontraste-epaiarekin kontraesanik dagoen aztertu ondoren, eta aplikatzeko eskubidea aztertuz, 1646/1972 Dekretuaren 13. artikuluan xedatutakoa, honako hau ezartzen duena: “aldi baterako ezintasunagatiko subsidioaren zenbatekoa kalkulatzeko oinarri arautzailea langileak ezintasun-egoera hasi aurreko hilean duen kotizazio-oinarriaren zenbatekoa zatitzearen emaitza da”.  

Bestalde,1967ko urriaren 13ko Aginduaren bigarren paragrafoak honako hau xedatzen du: “lan–ezintasunaren aldi baterako prozesua 6 hilabetetik gorako lanaldiek eteten badute, beste prozesu bat hasiko da, gaixotasun bera edo antzekoa izanda ere”.  

Auzitegi Gorenak adierazi du ezen, bi manu horiek hitzez hitz aplikatzeak lehen konklusio moduan ekar badezake ere ulertzea prestazioaren oinarri arautzailea egoera hasi aurreko hilabetekoa dela, ezin garela literaltasun hutsetik abiatu baizik eta prestazioak lortu nahi duen helburuan bilatu behar dela irtenbidea.  

Auzitegi Gorenaren ustez, aldi baterako ezintasunaren izaera kontributibotik eta subsidio horren helburutik abiatzen bagara, hau da, lan-bajaren egoeraren ondoriozko errenta-gabezia prestazio horrekin betetzea, planteatutako egoerari eman beharreko irtenbide logiko bakarra hau baino ezin da izan: ulertzea prestazioak konektatuta egon behar duela azken bajatik gertuen dagoen egoerarekin. Hala, egoera berri horrek zehazten du eskubidea aitortzea, bai eta beraren zenbatekoa ere; beraz, berriz gaixotuz gero, momentu horretan ebatzi eta berriz kalkulatu beharko da prestazioaren oinarri arautzailea, une horretako inguruabarrak kontuan hartuta; horrenbestez, baietsi egiten da Entitate Laguntzaileak jarritako errekurtsoa. 

Beraz, aldi baterako ezintasuneko prozesu bakoitzerako eta haren birgaixotzeetarako, prozesua hasi aurreko hileko kotizazio-oinarriaren arabera kalkulatu beharko da prestazioaren oinarri arautzailea. 

Raquel Martínez Balbas 

---

Mutualiako Aholkularitza Juridikoko abokatua