Auzigaia udal-arkitekto baten eta toki-korporazio bateko alkatearen arteko lan-desadostasunei buruzkoa da. Urteetan zehar, arkitektoak hainbat gatazka izan zituen bere nagusiarekin, kaleratze-mehatxuak eta bulego-aldaketak barne, eta horrek lan-giro txarra sortu zuen. Aldi berean, arkitektoak antsietate- eta depresio-sindromea eta erreakziozko depresio-nahasmendu handia izan zituen lan-egoeraren ondorioz, eta, horregatik, mediku-baja luzea izan zuen. 

Prozeduraren itera ebazpen judizial hauetan oinarritzen da: 

1. Zigor-arloko Epaitegiaren epaia (2020ko azaroak 4): Don Benitoko Zigor-arloko 1 zenbakiko Epaitegiak alkatea kondenatu zuen osotasun moralaren aurkako delituagatik (laneko jazarpena) eta lesio-delituagatik, eta espetxe-zigorra eta gaitasungabetzea ezarri zizkion, arkitektoari kalte-ordaina emateaz gain. 

2. Badajozko Probintzia Auzitegiko Zigor-arloko Salaren epaia (2022ko martxoak 21): Kondenatuak epaia apelatu zuen, eta Badajozko Probintzia Auzitegiak (3. sekzioa) kondena baliogabetu zuen, delituetatik absolbitu zuen eta kalte-ordaina ondoriorik gabe utzi. 

3. Kasazio-errekurtsoa Auzitegi Goreneko Zigor-arloko Salan (2025eko otsailak 6): Udal-arkitektoak kasazio-errekurtsoa jarri zuen Auzitegi Gorenean, Zigor Kodeko zenbait artikulu ez aplikatzeagatik legea urratu zuela argudiatuta. Auzitegi Gorenak ezetsi egin zuen kasazio-errekurtsoa, eta berariaz kondenatu zuen kostuak ordaintzera. 

Auzitegi Gorenak errekurtsoaren arrazoiak aztertu zituen, zeinak manu hauek ez aplikatzean zentratzen baitziren: 

1. Zigor Kodearen 173.1 artikulua: osotasun moralaren aurkako delitua tipifikatzen du, barnean hartuta laneko jazarpena. Laneko jazarpentzat hartzeko, hierarkian gorago dagoen batek langilearen osotasun moralaren aurka egiten duen jokabide errepikatua gertatu behar da. 

2. 177. artikulua, Zigor Kodearen 147. artikuluarekin lotuta: lesio-delitua arautzen dute. Lesioengatiko kondena batek kausalitate-harremana eskatzen du laneko jazarpen-delituaren eta biktimak jasandako kaltearen artean. 

3. 109. artikulua, Zigor Kodearen 116. artikuluarekin lotuta: delituen ondoriozko erantzukizun zibila ezartzen dute. Lesio-delitua egiaztatzen ez bada, ez da kalte-galerengatiko kalte-ordainik emango. 

4. Prozedura Kriminalaren Legearen (PKL) 849.1 artikulua:  Legea hausteagatik kasazio-errekurtsoa jartzeko aukera ematen duen arau prozesala. 

Auzitegi Gorenak adierazi duenez, ez zen egiaztatu hasieran kondenatutako pertsonaren jazarpen-jokabide sistematiko eta errepikaturik, laneko jazarpen-mota penalaren barruan sar zitekeenik. Frogatutako gertaerek lan-eremuko gatazkak eta tentsioak deskribatzen dituzte, baina ez hierarkikoki mendekoa den pertsonaren osotasun morala arriskuan jartzea helburu zuten aurkako ekintza umiliagarriak. Ekintza horiek nabarmen larriak izan behar dute, eta larritasun hori ezin da finkatu soilik kontuan hartuta jazarpena jasaten ari dela esaten duenaren pertzepzio pertsonala. 

Laneko jazarpen gisa tipifikatutako jokabiderik ez dagoenez, ezinezkoa da jazarpenarekin lotutako lesio-delitu bat egitea. Deliturik egin dela egiaztatu ez denez, ezin da hartu kalte-galerengatik kalte-ordaina emateko erabakirik ere. 

Epaiak azpimarratzen du argi eta irmo egiaztatu behar dela laneko jazarpen sistematikoa egon dela. Era berean, nabarmendu du garrantzitsua dela inguruabarren azterketa sakona egitea, salatzailearen jokabidea barne, laneko jazarpenaren delituaren konfigurazioa zehazteko. Horri dagokionez, ohartarazi du halaber lan-gatazka testuinguru administratibo zail batean gertatu zela, zeinean bizilagunek kritikak egin baitzizkioten udal-arkitektoaren jarduera profesionalari eta egiteke zeuden lanak egiteko beste teknikari batzuk kontratatu behar izan baitziren.  

Jon Careaga Correa 

---

Mutualiako Aholkularitza Juridikoko abokatua