AUZITEGI GORENEKO LAN ARLOKO SALAREN OSOKO BILKURAREN EPAIA, 2025EKO URTARRILAREN 23KOA (49/2025 EPAIA, DOKTRINA BATERATZEKO 5375/2023 KASAZIO-ERREKURTSOARENA) – ADISKIDETZE-ORRIAN ETA ONDORENGO DEMANDAN ESKATUTAKOAREN ARTEAN BEHARREZKO DEN BAT-ETORTZEARI BURUZKO DOKTRINA-IRIZPIDEA
Auzitegi Goreneko Lan Arloko Salaren Osoko Bilkurak, aipatutako epaian, argitzen du zenbateraino etorri behar duten bat adiskidetze-orrian lortu nahi denak eta ondoren demandan erregutzen denak.
Hauxe da epaituriko egitateen abiaburua: langile bati azkendu egiten diote kontratu mugagabea probaldia ez gainditzeagatik, eta langileak adiskidetze-orria aurkezten du, zeinean bidegabe kaleratzearen inguruko interesa baino ez baitu adierazten. Adiskidetze-ekitaldian, ez zuten izanik adostasunik, enplegatzailea ez baitzen agertu. Ondorengo demandan, adiskidetze-orrian adierazitako egitate berberetatik abiatuta, uzi nagusi gisa planteatzen da indarrik gabe uztea kaleratzea eta nahitaez berronartzea langilea.
Instantziako epaiak atzera botatzen du enpresaren alegazioa, eta adierazten du demandaren petituma aldatzeak urratu egiten duela Lan Arloko Jurisdikzioa Arautzen duen Legearen 80.1 c) artikulua —artikulu horrek galarazi egiten du adiskidetze-orrian argudiatu direnez bestelako egitateak alegatzea demandan—. Enpresak irizten zionez, fase batean eta bestean eskatutakoa bat ez etortze horrek hautsi egiten zuen eskakizun prozesal hori, eta, ondorioz, defentsa-gabezia sortzen zion. Instantziako epaiak ontzat eman zuen kaleratze horren deuseztasuna, eta langilea nahitaez berronartzea agindu zuen. Hori horrela, enpresak salbuespen bera egin zuen errekurtsoan, eta hura ere baztertu egin zuen Errioxako Justizia Auzitegi Nagusiaren 2023ko urriaren 25eko Epaiak.
Doktrina bateratzeko kasazio-errekurtsoa formalizatu zuen Auzitegi Gorenean, eta kontraste-epai gisa argudiatu zuten Auzitegi Gorenak berak 2020ko ekainaren 25ean emanikoa (doktrina bateratzeko 877/2017 kasazio-errekurtsoarena). Kasu hartan, langile batek kaleratzea bidegabea zela eskatuz egin zuen adiskidetze-orria, eta, ondoren, lan-harremana azkentzearen deuseztasuna eskatu zuen demandan, haurdunaldia ex novo argudiatuta. Epaiak onartzen duenez, inguruabar hori jurisdikzio-fasean sartzeak, adiskidetze-orrian aldez aurretik aipatu gabe, urratu egiten du hain justu Lan Arloko Jurisdikzioa Arautzen duen Legearen 80.1 c) artikuluak eskatzen den bat-etortzea, eta ebazten du bidegabea dela kaleratzea, nahiz eta kanpoan uzten duen langilea haurdun egotea, ez baitzen aipatu halakorik adiskidetze-orrian.
Auzitegi Gorenak onartzen du kontraesan bat ageri dela errekurritutako epaiaren eta kontraste-epaiaren artean, eta ohartarazten du, jarraian, epaitutako kasuan ez dela ageri aldaketa nabarmenik adiskidetze-orrian eta ondorengo demandan adierazitako egitateetan. Hala, une batean eta bestean eskatutakoaren ukigabetasunera mugatzen du desadostasuna.
Salaren Osoko Bilkurak, azaroaren 23ko 2756/1979 Errege Dekretutik abiatuta, ezartzen du adiskidetzeak bi helburu dituela: batetik adiskidetzea ahalbidetzea zentzu materialean, aldeek egoki irizten diotena eztabaidatzeko eta adosteko aukerarekin, eta, bestetik, alderdi demandatuak uziaren oinarri diren egitate guztien berri izanda defendatu ahal izatea bere burua, defentsa-gabezia saihesteko. Zehazten duenez, adiskidetze-orrian eta demandan jasotako egitateak zehatz-mehatz bat etorri beharra bi kasutan hartuko da kontuan: dela bat ez etortze horrek ezinezko bihurtzen duenean adiskidetze judiziala egitea, edo urratzen duenean beste alderdiaren babes judizial eraginkorra izateko eskubidea, defentsarako eskubideari eragiteagatik. Era berean, 2022ko urriaren 19ko Epaiaz geroztik (doktrina bateratzeko 2206/2021 kasazio-errekurtsoa) Salaren doktrina zein den gogorarazten du: hots, organo judizialari dagokiola kaleratzea bidezkotzat, bidegabetzat edo baliogabetzat jotzea, demandan alegatutako egitateei jarraikiz, baina planteatutako kalifikazioarekin loturarik izan gabe.
Salak egiaztatzen du ezen, epaitutako kasuan, aldatu egin dela auzi-jartzaileak planteatutako lan-amaieraren kalifikazioa fase batetik bestera, eta horrek eragina duela erreklamazioa baietsiz gero kontuan hartu beharreko ukigabetasun-neurrietan. Hala ere, baztertu egiten du inguruabar horrek defentsa-gabezia eragin dionik errekurtsogileari, berberak baitira une batean eta bestean planteatutako egitateak; enpresak hasieratik zuen gertaeren berri, eta, beraz, ezin du alegatu horrek defentsa-zailtasun handiagoa ekarri dionik edo kontrakotasuna babesteko frogabideak egokitzeko gaitasuna eman dionik.
Iñaki Esnal Zalakain
Mutualiako Aholkularitza Juridikoko abokatua