ZER GERTATZEN DA EZINTASUN IRAUNKOR OSO BATEN ZERGAPEKOA IZANIK LAN-MERKATURA SARTU EDO ERRETIRO PARTZIALA HARTZEN DENEAN, EDO BIGARREN KONTRATU HORI AMAITZEN DENEAN?
Bateragarritasunen eremuaren barnean, eta oro har jorratu ezinezko kasuistika kontuan izanik, galdera horiei –zalantza ugari sortzen dutenei, horien ondorio ekonomikoa dela eta– erantzungo diegu.
Izan ere, behin eta berrizko doktrinak (azkena: Auzitegi Gorenaren epaia, 25-09-30ekoa – 840/2025) hau ezartzen du: ezintasun iraunkor eta osoko pentsio bat (EIO) bigarren lanbide batekin lotutako erretiro partzialagatiko geroagoko pentsio batekin bateragarri egiteko aukera (ulertzen da bigarren pentsio hori EIO aitortua eragin zuela), hau da, langileak partzialki lan egiten jarraituko du dagokion soldata-murrizketarekin.
Prestazio horien helburua soldataren ordezko errenta bat ematea da, Ezintasunaren esleipenagatik nahi gabe jasotzeari uzten zaiona. Hortik dator ehuneko murriztua (% 55), beste jarduera batean erabili beharreko lan-gaitasuna kentzen duela adierazten duena, eta soldata hori bateragarria da emandako EIOarekin. Horregatik, egoera hori bateragarri dela ulertuta, era berean, partzialki erretiratzea erabakiz gero, bigarren jarduera horretatik jaso gabeko soldataren ordezko pentsio hori jaso beharko du.
Aztertu beharreko gaietako bat zera da, langileak bere lan-bizitzan zehar gauzatutako kotizazioen erabilera faktikoa; hala, erretirorako zenbatzen diren kotizazioak (nola gabealdiari dagokionez hala zenbatekoa kalkulatzeari gagozkiola) beste prestazio batzuk sortu dituzten kotizazioak dira, hala nola langabeziakoak edo aldi baterako ezintasunekoak bere bizitzan zehar. Horregatik, ez da koherentea esandako sistemarekin, EIO emateko zenbatu ziren kotizazioak ezin direla kontuan hartu erretiro-pentsio bat emateko, prestazio horiek hasierako EIO hori emateko erabili badira, kontuan izanik, halaber, prestazio berriak sortu direla bigarren lan-jarduera horrekin.
Zentzu hori bera aplikatzen da langabezia-prestazioetan, hau da, behin EIO baten zergapekoa denean eta hasierakoaz bestelako lan-jarduera bat gauzatzen denean eta, langilearen borondatearekin zerikusirik ez duten arrazoiengatik, hura egiteari uzten zaionean, bigarren lan-ekitaldi honetako langabezia-prestazioa eskuratzean, Euskal Autonomia Erkidegoko Justizia Auzitegi Nagusiak berriki emandako 2025eko urriaren 9ko Epaian gogorarazi den bezala.
María Urizar Pérez
Mutualiako lege-aholkularitzako abokatua