Sexu- eta ugalketa-osasunari eta haurdunaldia borondatez eteteari buruzko martxoaren 3ko 2/2010 Lege Organikoa aldatzen duen otsailaren 28ko 1/2023 Lege Organikoaren azken xedapenetako hirugarrenak aldaketak ekarri ditu Gizarte Segurantzari buruzko Lege Orokorraren (GSLO) testu bateginera, kontingentzia arruntengatiko aldi baterako honako ezintasun-egoera berezi hauek sortzeari dagokionez:
Bigarren mailako menstruazio ezgaitzaileagatiko ABEa
Haurdunaldia borondatez eteteagatiko ABEa
Emakume langilearen haurdunaldiagatiko ABEa, hogeita hemeretzigarren asteko lehen egunetik hasita.
Eskubidearen sorrera eta iraupena Bigarren mailako menstruazio ezgaitzaileagatiko aldi baterako ezintasun-egoera berezian, subsidioa Gizarte Segurantzaren kargura ordainduko da, laneko bajaren egunetik. Beste bi kasuetan, subsidioa Gizarte Segurantzaren kargura ordainduko da, laneko bajaren hurrengo egunetik, eta enpresaburuaren kontura izango da bajaren egunari dagokion soldata osoa.
Euskal Kirol Federazioen Batasunaren sail honetatik duela pare bat hilabete iragarri genuen jada euskal kirol-selekzioek hainbat modalitatetan parte-hartzearen aldeko apustua egingo genuela. Eusko Jaurlaritzaren, UFDV-EKFBren, tokiko erakundeen eta euskal federazio eta elkarteen arteko lankidetzak Euskal Selekzioen presentzia ahalbidetzen du, euskal kirola sustatzeko giltza bat. 2023rako aurreikusitako jardueren artean, euskal kirol-selekzioen historiako urterik aktiboenetako batean, nabarmentzekoa da bigarren urtez presentzia izango duela Euskal Selekzioa eskuderiak, Joseba Iraola pilotu bizkaitarra buru dela, zeinak hainbatetan izan baitu arrakasta. Balmasedakoak, orain arte, Rampa da Falperran (Portugal), Fitoko Igoeran (Asturias), Rechberg-en (Austria) eta Saint Jean du Gard-Col Saint Pierren (Frantzia) hartu du parte. Eta proba horietan guztietan egon da podiumean. Iraola liderra da bere klasean automobilismoko mendiko lasterketen Europako Txapelketan, lehiaketa-hasiera ikusgarria eginda. “Oso ondo ari gara hartzen erabakiak taldean, eta dena primeran ateratzen ari da, oso postu onekin. Lehendabiziko postuan gaude jadanik gure kategoriako Europako Txapelketan. Lehia estuko lasterketak izan ditugu, gozagarriak oso, arerio bikainekin, duelu ikusgarri eta berdinduetan”, adierazi du Joseba Iraolak. Euskal Kirol Federazioen Batasunak eta Euskal Automobilismoko Federazioak, Eusko Jaurlaritzaren lankidetzarekin, lau agertokitan parte hartu duen eta lau bider podiumera igo den automobilismoko eskuderia hau babesten dute. Portugalen lortutako azken emaitzak sailkapen orokorreko bigarren postuanutzi du Joseba Iraola, postu hori Petr Trnka txekiarrarekin partekatuta. Biek dute puntu-kopuru bera (86, Merli italiarraren 100en kontra) eta emaitza berberak, bi bigarren postu eta bi hirugarren postu.
Horrez gain, Euskadiko futbol-selekzio amateurra itzuli zen lau urtez jokatu gabe egon ondoren, Lasesarren partida irabazita. Irlandako Errepublikari 1-0 irabazi zion Eskualdeetako Koparako lagunarteko prestakuntza-partidan. Euskal taldea, Hirugarren Federazioan jokatzen duten futbolariek osatua, alderik txikienarekin gailendu zen, lehen zatian nagusitasun nabaria erakutsita; gero ezin izan zion nagusitasun horri eutsi, jokalari bat kaleratu ziotelako.
Bestalde, Espainiako Mendiko Lasterketen Ultra Txapelketan, Euskal Selekzioa txapeldunorde izan zen emakumezkoetan, talde-lanari eta euskal lehiakide guztiek emandako lasterketa-kudeaketako lezio bati esker, helburuak xehe-xehe zehaztuta. Waterpoloko 14 urtez azpikoen Euskal Selekzioa da distira egin duen beste talde bat, Tomoko Nazioarteko Txapelketan (Kroazia) final-laurdenetarako sailkatu baitzen. Euskal taldeko gazteak onenetakoak izan ziren Dubrovniken, eta txapelketaren azken fasean sartu ziren, Europa osoko selekzioekin lehian. Talde-fasean garaipena lortu zuten partida guztietan.
Dagoeneko iragar daiteke eskubaloiko Euskal Selekzio seniorraren itzulera. Ekainean lagunarteko hiru partida jokatuko ditu Finlandiaren aurka. Lehena Gasteizen (23an), bigarrena Zumarragan (24an) eta hirugarrena Tolosan (25ean). Halaber, azarorako beste topaketa batzuk prestatzen ari da —neskenak—, eta 2024ko urtarrilerako gizonezkoen selekzioa berriro ere.
Horrez gain, UFDV-EKFBk EuskalkirolaKluba jarri du martxan, non erosketetan modu seguruan aurreztu baitaiteke. Deskontuak daude milaka artikulutan eta mota guztietako esperientzietan. Erosiz gero, itsulapiko birtual batean gordetzen diren diru-itzultzeak lortzen dira. EuskalkirolaKlubarekin, deskontuak lehenen mailako marketan baino ezin dira lortu. Klubaren webgunetik edo aplikaziotik sar daiteke dendetara, jatetxeetara, aisialdira, prestakuntzara, teknologiara, bidaietara, elikadurara, osasunera… Ez dago federatua izan beharrik EuskalkirolaKlubaren abantailez gozatzeko.
Erakusketa ikus-eragin handiko 43 argazkik osatzen dute, segurtasunari eta osasunari buruzko kontzientziazio-mezuekin batera.
Etenaldi baten ondoren, berriro jarri da martxan Prebentziozko Begiradak erakusketaren mailegua.
Ibilbide berri honetan, Mutualiak antolatutako Lan Arriskuen Prebentzioari buruzko Argazki Lehiaketan parte hartu dutenen argazki berriak gehitu dira.
43 argazkiekin eta horiekin batera doazen mezuekin, Mutualiak gizartearen begirada finkatu nahi du laneko istripu eta gaixotasunen problematikan, guztion artean lan-ingurune seguruagoak eta osasungarriagoak lortu behar ditugula kontzientziatuz eta barneratuz.
Prebentziozko Begiradak hainbat formatutan eskura ditzakete enpresa mutualistek, erakusketa-zentroetan erakusteko. Adibidez, duela gutxi, erakusketa Euskalduna Jauregian egon da, Osalanek antolatutako Segurtasun eta Osasunari buruzko Nazioarteko V. Biltzarrean, eta apirilaren 28ko Laneko Segurtasun eta Osasunaren Munduko Egunarekin bat eginez bi enpresa mutualista hauetan izan da: Euskaltel eta EASO Politeknikoa.
Erakusketaren maileguari buruzko informazioa jasotzeko: Mutualiako Prebentzio Aholkularitza, prebentzioa@mutualia.eus
Miradas de prevención 43 fotografías de la exposición
Ezintasunak baloratzeko taldeen esku-hartzea desagertu egin dira 365 egun baino gehiagoko eta 545 egun baino gutxiagoko ABE-prozesuetale jarduketetatik.
Nor arduratuko da orain funtzio horretaz?
GSINko Ikuskaritza Medikoaren esku daude eskumen hauek: sendatu edo hobetzeagatiko alta medikoa ematea, GSINren azterketa medikora arrazoirik gabe ez agertzeagatiko alta medikoa ematea, ezintasun iraunkorreko proposamena duen alta medikoa ematea, alta medikoaren ondorengo 180 egunetan patologia beragatik edo antzekoagatik baja medikoak ematea, eta langileak alta medikoa/sendaketa dela-eta edo GSINen azterketa medikora arrazoirik gabe ez agertzeagatiko alta dela-eta aurkeztutako desadostasuna baloratzea.
Nola helaraziko da informazio hori?
Enpresek gaur egun jasotzen ari diren modu berean jasoko dute jakinarazpena, hau da, SILTRA bidez edo dagokion postontziaren bidez —Autorizaciones RED Directo baimenen kasuan—.
Luzapena automatikoa izango da alta medikorik ez badago 365 eguneko epea agortutakoan, eta horrek esan nahiko du langilea luzapen-egoeran dagoela. (Enpresak ez badu alta medikoaren jakinarazpenik jaso, joko du langilearen ABE egoera luzatu egin dela.)
Aldaketak ordainketa eskuordetuan
365 egun baino gehiagoko ABE-prozesuetan ABE-prestazioa (ordainketa eskuordetua) ordaintzeko nahitaezko lankidetzari dagokionez, honako egoera hauetara arte mantenduko da:
Sendatzeagatiko/hobetzeagatiko/azterketa medikoetara arrazoirik gabe ez agertzeagatiko alta medikoa jakinaraztea.
Alta medikoa eman den hileko azken eguna, ezintasun iraunkorraren proposamena egin denean.
ABEaren 545 eguneko gehieneko epea igarotzea.
Alta medikoarekiko desadostasunaren ebazpenak ondorioak izan arte.
Enpresek zer jakinarazpen jasoko dute?
Alta medikoa sendatzeagatik/hobetzeagatik/azterketa medikoetara arrazoirik gabe ez agertzeagatik izanez gero, enpresek bi jakinarazpen jasoko dituzte:
Lehenengo jakinarazpen batean, jakinaraziko da alta medikoa eman dela, eta bertan adieraziko da langileak ebazpena jasotzen duen unean izango dituela ondorioak. Ordura arte, prestazioaren ordainketako lankidetza mantendu egingo da.
Bigarren jakinarazpen batean, alta medikoaren ondorioen dataren berri emango da.
Frankiziapeko merkataritza-klinika batean langile autonomo ekonomikoki mendeko gisa (LAEM) lan egiten duten odontologia-arloko espezialistak. Besteren konturako langile gisa hartu beharko lirateke?
20/2007 Legearen 11. artikuluaren arabera (Langile Autonomoen Estatutua) eta 197/2009 Errege Dekretuaren 1. eta 2. artikuluen (garapeneko araudia) arabera, langile autonomo ekonomikoki mendekoa (LAEM) da jarduera ekonomiko edo profesional bat irabazi-asmoz, ohikotasunez, pertsonalki, zuzenean eta nagusiki pertsona fisiko edo juridiko batentzat −bezeroarentzat− egiten duen pertsona fisikoa. Ekonomikoki mendeko diren langile autonomoek pertsona fisiko edo juridiko horrekiko mendekotasun ekonomikoa dute, haiengandik jasotzen baitute langile autonomo gisa egiten duten jardueraren errendimendutik lortutako diru-sarreren % 75, gutxienez. Autonomia funtzionalaren etamendekotasun ekonomikoaren baldintzez gain, beste baldintza batzuk ere aldi berean bete behar dira. Hala, baldintza hauetako bat betetzen ez bada, ez dira LAEM gisa hartuko:
Bere kargura besteren konturako langilerik ez izatea eta jarduera hirugarrenekin ez kontratatzea edo azpikontratatzea, ez ekonomikoki mendeko den bezeroarekin kontratatutako jardueran, ez beste bezero batzuekin kontrata ditzakeen jardueretan.
Jarduera modu bereizian egitea, bezeroaren konturako edozein lan-kontratupean zerbitzuak eskaintzen dituzten langileekiko.
Jarduera aurrera eramateko beharrezkoak diren ekoizpen-azpiegitura eta material propioak izatea, bezeroak dituenekiko independenteak, baldin eta jarduera horretarako garrantzitsuak badira ekonomikoki.
Jarduera antolakuntza-irizpide propioekin aurrera eramatea, bezeroak eman ditzakeen jarraibide teknikoak gorabehera.
Jardueraren emaitzaren araberako kontraprestazio ekonomiko bat jasotzea, bezeroarekin hitzarturikoan oinarrituz, bere gain hartuz jarduera horre arriskua eta mentura.
Bistan denez, Langileen Estatutuaren 1.1 artikuluan zehazten den lan-harremana egoteko (enplegatzailearen antolakuntza- eta zuzendaritza-esparruan besteren kontura ordainpeko zerbitzuak borondatez eskaintzen dituena), banan-banan aztertu beharko da kasu bakoitza. Alegia, kasuz kasu begiratu beharko da ea betetzen diren langile bat Mendeko Langile Autonomoen Araubide Berezira atxikitzea ahalbidetzen duten baldintzak.
Auzitegi Goreneko Lan Arloko Salak berriki emandako epai batek (33/2003 epaia, urtarrilaren 17koa) ontzat eman du klinika odontologiko batek aurkezturiko doktrina bateratzeko kasazio errekurtsoa (3291/20). Klinika horretako langileak Langile Autonomoen Araubide Berezian (LAAB) alta emanda zeuden.
Egitatezko kasuan, aztertzen da ea enpresa ezagun baten (VITALDENT) frankiziapeko merkataritza-klinika batekin lotura duten odontologoek enpresa horrekin lan-harremanik duten ala ez, eta, beraz, ea Langile Autonomoen Araubidera atxikita egotea zuzenbidearen araberakoa den ala ez.
Epai horretan, xehe-mehe aztertzen dira profesional horien autoantolakuntza adierazten duten ezaugarriak, eta, hala, bereizi egiten da epai horretan ez bezala lan-harremana dagoela ondorioztatu izan duten epai judizialetatik.
Aztertutako premisa faktikoan aldi berean ematen diren inguruabar hauek hartzen ditu kontuan epaiak, kasu honen lan-izaera destipifikatzen duten ezaugarri gisa:
Aldeen artekokontratu idatzi bat dago, eta ez da antzeman kontratu horretatik bereiztea adieraziko lukeen portaerarik edo errealitaterik.
Ez da egiaztatu mendekotasunik, askatasuna baitago jardueraren egunak eta ordutegiak zehazteko.
Eskainitako zerbitzuetatik eratorritako fakturazioaren ehuneko bat jasotzen da, baina ordaindua ez izateko arriskua hartuz.
Profesional bakoitzak kanon bat ordaintzen dio klinikari haren instalazioak erabiltzeagatik.
Profesional bakoitzak zehazten ditu prezioak, frankizia-emaileak gutxi gorabeherako gida bat duen arren.
Fakturaziotik ehuneko bat kentzen da frankiziapeko enpresak utzitako material eta bitarteko pertsonalengatik.
Klinikak ez du zuzendaritza medikorik, eta odontologoek ez dute lanak banatu edo ikuskatzen dituen goragoko organorik.
Edonola ere, Salak argi eta garbi esaten du doktrina horiezin dela orokortu frankiziapeko hortz-klinika guztietara, ez eta VITALDENTen frankiziapeko guztietara ere, baizik eta kasu honetan ematen diren ezaugarri berak dituztenetara bakarrik.
AUZITEGI GORENEKO LAN ARLOKO SALAREN 495/23 EPAIA, OTSAILAREN 1EKOA, DOKTRINA BATERATZEKO 514/20 ERREKURTSOA, TXOSTENGILEA: ANTONIO VICENTE SEMPERE NAVARRO
Eztabaidagaia da zehaztea ea langile batek baduen eskubidea bere erretiro-pentsio aktiboa % 100eraino handitzeko pentsioduna kide den ondasun-erkidego batek egindako lan-kontratazio baten esparruan.
Hasteko, datu hau azpimarratu behar da: demandatzaileak erretiroa hartu zuen, eta egiten zuen jarduera bere kontura egiten jarraitu zuen, Langile Autonomoen Araubide Bereziaren barruan. Une horretan, nekazaritza-ustiapen baten titularra zen, bere emaztearekin % 50ean, eta, ustiapen horretan, demandatzaileak besteren konturako langileak zituen bere kargura, pertsona fisiko gisa.
Aurrerago, demandatzaileak eta haren emazteak ondasun-erkidego bat formalizatu zuten nekazaritza-ustiapena aurrera eramateko, langileak ondasun-komunitatean subrogatuz eta demandatzailearekin pertsona fisiko gisa zuten loturatik askatuz.
Gerora, erretiro-pentsioa % 100era igotzea eskatu zuen demandatzaileak. GSINk uko egin zion eskaerari, eta, ondorioz, demanda aurkeztu zuen hark.
2019/10/8an, Iruñeko Lan Arloko 4. Epaitegiak epaia eman zuen, demanda hori ezetsiz.
Erregutze-errekurtsoa aurkezturik, Nafarroako Auzitegi Nagusiko Lan Arloko Salak 419/2019 epaia eman zuen, errekurtsoa gaitzetsiz.
Doktrina bateratzeko xedez, arau hauek aztertzen ditu, besteak beste, Salak:
Kode Zibilaren 392. artikulua: Erkidegoa bada, izan, gauza edo eskubide baten gaineko jabetza zenbait pertsonari indibisoan dagokienean.
Langileen Estatutuaren 1.2 artikulua: Lege honen ondorioetarako, aurreko paragrafoan aipatutako pertsonen zerbitzuak hartzen dituzten bai pertsona fisiko edo juridiko guztiak, zein ondasun-erkidego guztiak, enpresaburu izango dira; baita aldi baterako laneko enpresek enpresa baliatzaileei uzteko kontrataturiko pertsonen zerbitzuak hartzen dituztenak ere.
Langileen Estatutuaren 49.1 g) artikulua: [Lan-kontratua amaitu egingo da] Enpresaburua hil, edo Gizarte Segurantzan dagokion araubidean aurreikusitako kasuetan erretiratzen bada, edo ezgaitasuna aitortzen bazaio, 44. artikuluan xedaturitakoaren kontra joan gabe; edo kontratatzailearen nortasun juridikoa amaitzeagatik.
Gizarte Segurantzaren Lege Orokorraren 213.1 artikulua: 1. Erretiro-pentsioaz gozatzea bateraezina izango da pentsiodunak lana egitearekin, legez edo erregelamenduz zehazten diren salbuespenekin eta moduan. Aurrekoa gorabehera, erretiroa hartzen duten pertsonek bateragarri egin ahalko dutepentsioa jasotzea eta lanaldi partzialeko lan bat egitea, erregelamenduz ezartzen denmoduan. Egoera horrek irauten duen bitartean, pentsioa murriztuko da pentsiodunaren lanaldiari, parekagarria den lanaldi osoko langile batenarekin alderatuta, aplikagarri zaion murrizketarekin alderantzizko proportzioan.
Gizarte Segurantzako Lege Orokorraren 214.2 artikulua: Lanarekin bateragarria den erretiro-pentsioaren zenbatekoa hasierako onarpenean ateratako zenbatekoaren ehuneko 50 izango da, egoki bada pentsio publikoaren gehieneko muga aplikatu ondoren, edo lanarekiko bateragarritasuna hasten denean jasotzen ari denarena, gutxienekorako osagarria, edozelan ere, kontuan hartu gabe, pentsiodunak egiten duen lanaldia edo jarduera edozein dela ere. Hala ere, jarduera norberaren kontura egiten bada eta egiaztatzen bada besteren konturako langile bat gutxienez kontratatuta daukala, lanarekin bateragarria den pentsioaren zenbatekoa ehuneko 100era iritsiko da”.
Gizarte Segurantzako Lege Orokorraren 305.1 artikulua: Gizarte Segurantzako Norberaren Konturako Langileen edo Langile AutonomoenAraubide Bereziaren aplikazio-eremuan nahitaez sartuta egongo dira hemezortzi urtetik gorakoak izan eta ohikotasunez, pertsonalki, zuzenean, beren kontura eta beste pertsona baten zuzendaritza- eta antolaketa-esparrutik kanpo irabazizko jarduera ekonomiko profesional bat egiten duten pertsonak, besteren konturako langileei enplegua eman ala ez eman, lege honetan eta berau aplikatu eta garatzeko arauetan zehaztutako moduan eta baldintzetan.
Prozedura Zibilaren Legearen 6.2 artikulua: Alderdi izateko gaitasuna.Legearen aginduz kudeatzaileek eta partaideek izan dezaketen erantzukizunari kalterik egin gabe, edozein kasutan, demandatuak izan daitezke pertsona juridikoak izateko lege-eskakizunak bete ez dituzten erakundeak, baldin eta pertsona- eta ondare-osagai ugariek osatu badituzte halakoak, betiere helburu zehatza lortzeko.
Beste alde batetik, kontraste gisa, Kataluniako Justizia Auzitegi Nagusiko Lan Arloko Salak emandako 2019ko ekainaren 18ko 3214/19 epaia aipatzen da, zeinean zuzenbidearen araberakotzat jotzen baita ondasun-erkidego bateko bazkide eta besteren konturako langile baten enplegatzaile den pertsona baten erretiro-pentsioa % 100ekoa izatea.
Epai horretan, aurretiazko beste epai batzuk aipatzen dira (otsailaren 8ko 119 eta 120/22 epaiak, Doktrina Bateratzeko 3087/20 eta 3930/20 Kasazio Errekurtsoak), baina ezaugarri batek bereizten ditu egitatezko kasu honetatik: kasu horietan, erretiro aktiboaren % 100 lortu nahi zutenak merkataritza-sozietate bateko autonomo administratzaileak edo kontseilariak ziren. Hala eta guztiz ere, Sala ondorio berera iristen da bi kasuetan, eta ezetsi egiten du aurkeztutako kasazio-errekurtsoa.
Emandako argudioen arabera, eztabaidagai den ondasun-erkidegoa“funtzional” edo “enpresarial” motakoa da, hau da, jabekidetza hutsetik haratago doana, eta, beraz, trafiko juridiko-merkantilean jarduten duena, negozio bat ustiatzeko enpresa-jarduera bati loturik. Hortaz, merkataritza-sozietateen parekotzat har daiteke, eta ondorioz, erkidego horretako kideek enpresari-izaera dute legez. Gure ordenamendu juridikoak nortasun juridikoarekin lotutako ondorio jakin batzuk aitortzen dizkie enpresariei; besteak beste, legitimazioa etagaitasun prozesala.
Pertsona fisikoaren izaera duten enplegatzaileen erretiroak haien konturako langileen kontratuen iraungipena eragin ez zezan, enplegatzaile horiek erretiroa hartu eta, aldi berean, erretiro-pentsio osoa jasotzeko aukera aurreikusi zen, salbuespenez.
Hori horrela izanik, norberaren konturako jarduera bat egiteko bete beharreko lehenengo baldintza betetzen da, baina ez bigarrena, hau da, besteren konturako langile bat kontratupean izatea. Izan ere, enplegatzailea ez da pertsona fisiko bat, baizik eta ondasun-erkidegoa, eta, ondorioz, ez dira bateragarriak erretiro-pentsioa eta jarduera produktiboa.
Hortaz, norberaren konturako jarduera bat egiten den bitartean erretiro-pentsioaren % 100 jaso ahal izateko, ez da baliozkoa ondasun-erkidegoaren (nekazaritza-ustiapena, pentsiodunak eta haren emazteak osatua) eta plantillaren arteko lan-kontratazioa.
Gaur, maiatzak 17, Birziklapenaren Nazioarteko Eguna da, gizartea birziklatzearen garrantziaz kontzientziatzeko eta hala ingurumena babesteko egun bat. Baina zergatik da hain garrantzitsua birziklatzea?
Planetako baliabide naturalak kontserbatzeko
Energia-kontsumoa murrizteko eta CO2-emisioak gutxitzeko
Materialak hondakin bihurtzea saihesteko, eraldatuz eta haien balio-bizitza luzatuz. Ekonomia zirkularra sustatuz.
Zer egiten du Mutualiak birziklatzearen alde?
Mutualia kontzientziatua dago ingurumenarekin, eta hainbat ekintza egiten ditu bere ingurumen-inpaktua murrizteko. Ekintza horietako batzuek material sanitarioa birziklatzea dute helburu.
Nola birziklatzen du Mutualiak material sanitarioa?
Mutualiak Ekimen eta Jarduera Sozialen Taldea (EIAS) du, zeina Euskadiko GKE-en koordinatzaileekin harremanetan jartzen baita eta egiaztatzen baitu emandako materiala berrerabiltzeko ezarritako zenbait irizpide betetzen direla. Koordinatzailea elkarte guztiekin harremanetan jartzen da material horri bizi-ziklo berri bat emateko aukera aurkezteko. 2022an, material hau eman zen: elektrokardiograma-aparatuak, desfibriladore automatikoa, material kirurgiko-sanitarioa, sendaketa-geletarako lanparak, etab.
Horrez gain, Mutualiak kontuan hartzen du materiala berrerabiltzeko aukera, zaharberrituz eta tokiz aldatuz. Zaharberrituta edo dagoen bezala hainbat arlotan, osasun-laguntzako zentroetan eta kliniketan berrerabil daitekeen materiala. Esate baterako, zutikako lanparak, bulegoko mahaiak eta aulkiak, ohatilak…
Bestalde, pazienteentzako sentsibilizazio-kanpainak ere egiten ditu Mutualiak, behin beren prozesuetatik sendatutakoan errehabilitaziorako eta errekuperaziorako eman zaien materiala itzul dezaten: makuluak, ferulak, botak, beso-euskarriak, gerriko paxak, etab.
Mutualiako Garapen Jasangarrirako Batzordeak lanean jarraitzen du Garapen Jasangarrirako 17 Helburuetan ezarritakoak lortzeko.
