Aitorpen hori role model praktika honek ekarri du: “Gizartearen kudeaketan ikuspegi etikoa kontuan hartzea, jasangarritasunerako funtsezko elementu estrategiko gisa”
Eusko Jaurlaritzak eta Euskalitek Kudeaketa Aurreratuaren aitorpenak emateko urteroko gala egin dute Bilboko Euskalduna Jauregian.
Edizio honetan, Mutualiak Kudeaketa Aurreratuaren Euskal Saria jaso du Gizartea elementuan, eta sari-emaileek role model hau nabarmendu dute: “Gizartearen kudeaketan ikuspegi etikoa kontuan hartzea, jasangarritasunerako funtsezko elementu estrategiko gisa”. Praktika horren funtsa da etika ere oinarri estrategiko gisa hartzea Mutualia bihurtzeko balio etikoak, memoria eta erantzukizuna dituen hiri-enpresa, kontuak ematen dituena eta bere jarduera-ingurunea hobetzeko xedea duena.
Arantxa de la Ayak, Mutualiako Egokitzapen Etikoaren Batzordeko kideak, jaso du saria, Alberto Martinez Eusko Jaurlaritzako Osasun sailburuaren eskutik.
Gizartea elementuaren aitorpenarekin, Mutualiak bere laugarren elementua eskuratu du, aurretik Pertsonak, Bezeroak eta Estrategia ataletan lortuak baitzituen. Hala, Euskalitek kudeaketa aurreratuagatik gehien saritu dituen Euskadiko bi erakundeetako bat bihurtu da.
Auzitegi Gorenak, 4735/2023 errekurtsoari buruzko 2024ko azaroaren 18ko Epaian, osoko bilkuran eta aho batez, ebatzi du enplegatzaileak aukera eman behar diola langileari bere aurka egindako karguetatik defendatzeko, diziplinazko kaleratzeagatik kontratua azkentzea erabaki aurretik.
Aztertzen ari garen kasua arte dramatikoko eskola bateko irakasle baten diziplinazko kaleratzea da, zeina kargutik kendu baitute ikasleek jarritako salaketa batzuen ondorioz.
Erabaki hori 1986tik Espainian indarrean dagoen 1982ko Lanaren Nazioarteko Erakundearen (LANE) 258. Hitzarmenaren 7. artikulua zuzenean aplikatzeko beharrean oinarritzen da.
Hala, Auzitegiak 80ko hamarkadan berak ezarritako doktrina aldatzen du, eta hori justifikatzen du gure ordenamenduan denbora horretan guztian izandako aldaketekin.
Auzitegi Gorenak dio aipatutako araua zuzenean aplikatu behar dela, xedapen hori osotzat jo behar baita eta automatikoki aplikatu, Espainiak betearazpen-araurik eman beharrik gabe, haren baldintzak behar bezala zehaztuta baitaude. Aipatutako Hitzarmenaren 7. artikuluan ezartzen denez, langileari aukera eman behar zaio entzuna izateko, eta hori ezin da nahastu kontratua iraungi ondoren langileari dagozkion beste eskubide batzuekin, hala nola diziplinazko azkentze-neurria aurkaratzearekin, ezta prozesua saihesteko xedez haren aurretik —edo are prozesuaren barruan— egiten den bitartekaritzarekin edo adiskidetzearekin ere. Izan ere, aldez aurreko entzunaldia eginez ekitate-irizpide bat kontuan hartzen da, eta langileari aukera ematen zaio zehapena jasotzea merezi duten egitateei buruz egoki dena alegatzeko, eta hori egiteko diziplina ezartzeko ahalmena duenaren aurrean eta hark neurria hartu aurretik, horrekin lortzen baita langileak entzuna izateko edo defentsarako duen funtsezko eskubidea betetzea.
Auzitegi Gorenaren ustez, gure barne-ordenamenduan txertatutako arau batek eska dezakeen betekizun baten aurrean gaude, eta aplikatu egin behar da. Horrek ez du esan nahi barne-araurik indargabetzen ari garenik, baizik eta aplikatu beharreko zuzenbidea hautatzen ari garela eta, beraz, Espainiako Konstituzioaren 117.3 artikuluak epaileei esleitzen dien jurisdikzio-funtzioa betetzen ari garela.
LANEren hitzarmen horrek kaleratzearen aurretiko entzunaldi hori exijitzen du, enplegatzaileari modu arrazoizkoan eskatu ezin zaionean izan ezik, eta Laugarren Salaren ustez hori da aztertzen ari garen kasuan gertatzen dena, enpresak denboran zehar mantendutako jurisprudentzia-irizpide baten babesa baitzuen xedapen horrexeri dagokionez, eta horrek eskakizun horretatik aske uzten zuen. Kautela hori baliozkoa izango da epai hau argitaratu aurretik gertatutako diziplinazko kaleratzeetarako; beraz, diziplinazko kaleratze berrietarako baino ez da izango galdagarria, hau da, 2024ko azaroaren 18ko epaia argitaratu ondoren gertatzen direnetarako, epai honek eragin nabarmena izango baitu.
Azaroaren 22an JENDAURREAN.EUS erakundeen euskaraz komunikatzeko gidaren aurkezpen-ekitaldia izan zen, Donostiako Tabakaleran.
Proiektua 2015 urtean hasi zen. Izaera eta alor desberdinetako erakundeak bildu ziren, euskarazko komunikazioaren arloan esperientziak eta praktika onak elkarbanatzeko eta horrela Praktika komunitatea sortu zen; bertan egon dira, besteak beste, kultur eragile handiak, instituzio publikoak, unibertsitateak eta euskalgintzako erakundeak eta baita dozenaka entitate ere. Horien artean Mutualia esperientziak partekatuz, bisitak eginez eta lan egoitza gisa. Komunitatea ekinbidearen muina izan da.
Soziolinguistika Klusterrak gidatuta, bederatzi urte hauetan Jendaurrean Erabili dinamika egon da martxan, eta horren fruitua da gida. «Praktika komunitate bat» izan du ardatz ekimenak, eta esperientziak, zalantzak eta ikaskuntzak partekatzeko aukera eman du. «Hori aberasgarria izan da. Batzuetan kosta egiten da bestearen lekuan jartzea, baina beste batzuetan lortu egiten dugu, eta hori oso onuragarria da”, azaldu du Asier Basurtok, “Jendaurrean Erabili” egitasmoaren koordinatzaileak. Donostiako ekitaldian gida aurkeztu eta amaitutzat eman da proiektua.
Proiektuaren helburua, “jendaurreko komunikazioan euskararen erabilera erraztu, sustatu edo eraginkorrago egiteko nahia duten erakunde eta eragileei laguntzeko eta jardun hura errazteko bitarteko eta bideak erraztea eta antolatzea da”.
Proiektuaren sustatzaileakEHU/UPV eta Soziolinguistika Klusterra izan dira, ikerketa-talde bat sortu zuten Praktika komunitatea koordinatzeko eta elikatzeko ardurarekin.
Praktika Komunitateko kide izan dira: Adegi, AEK, Artez Euskara Zerbitzua, Athletic Club, Bai Euskarari, CAF, Festival Internacional de Cine de San Sebastián, Ayuntamiento de Donostia, EITB, ELA, Elhuyar, Emun, Universidad del País Vasco, Parlamento Vasco, Ayuntamiento de Getxo, Diputación Foral de Gipuzkoa, Guggenheim Bilbao Museoa, IMH, LAB, Mancomunidad de Malerreka, Corporación Mondragon, Mondragon Unibertsitatea, Mutualia, Real Sociedad y la Mancomunidad de Sakana.
Eta babesleak: Eusko Jaurlaritzako Kultura eta Hizkuntza Politika Saila eta Gipuzkoako Foru Aldundia.
Gida edozein erakunderentzat erabilgarri eta praktikoa bat izan nahi du, komunikazio publikoa hizkuntzak egoki kudeatzen egin nahi duenarentzat. Helburua da euskarari ahalik eta toki txukunena eta handiena ematea bai eremu digitalean, bai sare sozialetan, baita ere presentzialki ekitaldi, batzar, bilera zabal eta horrelakoetan, baita ere prentsarekin harremanean.
Gidan hiru eremu nagusi ageri dira: zer egin, non eta nola eragin eta azkenik, baliabide eta tresnak. Horietan gomendioak, gakoak, erreferentziak… horrelakoak biltzen dira. Ez du esaten gauzak nola egin behar diren nahitaez, eta are gutxiago, “horrela eginda beti ondo ateratzen dela”. Testuinguru eta behar desberdinetara egokitzeko aukerak eskaintzen ditu gidak, izan ere, ezaugarrietako bat malgutasuna da.
Duela gutxi, 8/2024 Errege Lege Dekretua argitaratu da, zeinak klima-aldaketarekin eta hondamendiekin lotutako lan-arloko eta arriskuen prebentzioko arau-aldaketak jasotzen baititu.
Errege Dekretuaren gakoak:
Langileek gehienez lau eguneko baimen ordaindua izango dute, lanpostura iritsi ezin direnean.
Epe hori luzatu behar bada, enpresek ezinbesteko ABEEa eskatu ahal izango dute.
Laneko eta Gizarte Ekonomiako Ministerioak 12 hilabeteko epean errege-dekretu bat egingo du, klima-aldaketaren ondorioen aurrean langileek dituzten lan-arriskuen prebentzioa jorratzeko.
Horrez gain, ezartzen du jarduteko protokolo bat sartu behar dela hitzarmenetan, hondamendiei eta fenomeno meteorologiko kaltegarrietan jardutearen inguruko arriskuak prebenitzeko neurri espezifikoak jasotzen dituena.
Hemendik aurrera, langileen legezko ordezkariek beste eskubide bat izango dute; hain zuzen ere, hondamendien eta bestelako fenomeno meteorologikoen alertak aktibatzean aurreikusitako jarduteko neurriei buruz informazioa jasotzeko eskubidea izango dute, eta, hala badagokio, jarduera geldiarazi ahal izango dute.
Langileek ezin izango dute, inondik inora ere, inolako kalterik jasan beren segurtasuna bermatzeko neurriak hartzeagatik.
Zer dira ordaindutako baimen klimatikoak?
Langileek gehienez ere lau eguneko baimen ordainduak izango dituzte, agintari eskudunek joan-etorriei buruz ezarritako gomendioen, mugen edo debekuen ondorioz lantokira sartu ezin direnean edo lantokira iristeko beharrezko zirkulazio-bideetatik igaro ezin direnean, bai eta berehalako arrisku larriko egoera bat gertatzen denean ere, hondamendi edo fenomeno meteorologiko baten ondoriozkoak barne.
Zer gertatzen da egun gehiago behar badira?
Lau egun horiek nahikoak ez badira eta luzatu egin behar badira, enpresek ezinbesteko ABEEa eska dezakete, eta, hala, erantzunkidetasun publikoarekin egingo liekete aurre ekoizpen-sarearen zailtasunei.
Informazioa jasotzeko eskubidea
Langileek eskubidea izango dute hondamendien alertak aktibatzean aurreikusten diren neurriei buruzko informazioa jasotzeko.
Urrutiko lana
Enpresak urrutiko lana ezarri ahalko du 10/2021 legearen esparruan, bere jarduerak horretarako aukera ematen badu.
Mutualiak modu aktiboan parte hartu du azaroaren 28an eta 29an Sevillan egin den 23. SETLA Biltzar Nazionalean (Sociedad Española de Traumatología Laboral – Lan Traumatologiako Espainiako Elkartea).
Espainia mailan erreferente gisa finkatu da biltzarra medikuntzako, erizaintzako, fisioterapiako eta terapia okupazionaleko profesionalentzat, bereziki Gizarte Segurantzarekin elkarlanean diharduten mutuen esparruan. Aurten, kongresuan parte hartu du Oinaren eta Orkatilaren Espainiako Medikuntza eta Kirurgia Elkarteak. Aurtengo egitarauaren barruan, mahai-inguruak, komunikazioak, tailerrak eta posterren aurkezpenak egin dira, besteak beste, eta ezagutzak eta esperientziak partekatu dira.
Mutualiaren parte-hartzea SETLA Kongresuan
Arlo batean baino gehiagotan hartu du parte Mutualiak:
Erizaintzako taldea. Aingeru Urretak, Andone Larreak, Ane Telleriak, Igone Larrondok eta Nerea Alberdik bi poster aurkeztu dituzte: “Actuación antes cortes y amputaciones” (Nola jokatu ebakietan eta anputazioetan) eta “Houston, tenemos un problema” (Houston, arazo bat daukagu). Mutualitateetako profil ezberdinei buruzko erizaintzako mahai ofizialetan parte hartu dute, eta hizpide izan dituzte, besteak beste, kontingentzia arruntak, kontingentzia profesionalak eta lesio askotarikoen maneiua. Gainera, elektrokardiogramari eta oinarrizko bizi-euskarriari buruzko prestakuntza-tailerretan parte hartu dute.
Errehabilitazioko taldea. Cristina Peruchok eta Idoia Ibáñez de Aspuruk “Amputación bifemoral a propósito de un caso” (Anputazio bifemorala: kasu bat) posterra aurkeztu dute.
Erradiologiako taldea. Ana Capelasteguik “Mejorando la detección de fracturas con IA” (AA bidez hausturen detekzioa hobetzen) komunikazioa aurkeztu du.
Traumatologiako taldea. José Maria Usandizagak, Nerea Álvarezek eta Francisco Javier García Bernalek osteomielitisari buruzko mahai ofizialean parte hartu dute, aurkezpen honekin: “Qué hacemos bien y qué hacemos mal” (Zer egiten dugun ondo eta zer gaizki).
SETLA Biltzarrean parte hartuz, Mutualiak bere lanaren kalitatearekin eta bezeroaren segurtasunarekin duen konpromisoa berresten du. Prestakuntzaren, ikerketaren eta etengabeko hobekuntzaren aldeko etengabeko lan honek bermatzen du profesionalek abangoardiaren eta berrikuntzaren aldeko apustua egitea beti osasun-laguntzaren eremuan.
