Hilabetea: martxoa 2025

Patologia kardiobaskularra da munduan heriotza-kausa nagusia. Prebentzio Kardiobaskularraren Europako Egunaren esparruan, Nazio Batuek 2011n abiarazitako eta World Heart Federationek sustatutako The Heart 25 by 25 kanpainaren berri ematen dugu. Ekinaldiaren helburua da gaixotasun kardiobaskularrek eragindako bi milioi heriotza baino gehiago saihestea 2025erako. Ekimen horrek bihotzarekin lotutako hainbat elkarte eta fundazioren babesa du, hala nola Espainiako Bihotzaren Fundazioarena (FEC). 

Prebentzio Kardiobaskularraren Europako Egunak arrisku-faktore nagusiak zein diren gogoratzeko balio digu; halaber, gure bihotza zaintzearen eta bizitza pertsonalean zein lan-ingurunean ohitura osasungarriak hartzearen garrantziaz hausnartzeko unea da.  

Arrisku-faktore nagusiak 

• Hipertentsioa. Zenbat eta presio arterial handiagoa izan, orduan eta arrisku handiagoa dago gaixotasun kardiobaskularrak izateko eta horien ondoioz hiltzeko. 

• Kolesterola: Kolesterol-maila altuek bikoiztu egiten dute bihotzekoa izateko arriskua, maila normalekin konparatuta.  

• Obesitatea: Gorputz-masaren indize (GMI) altua izatea hilkortasun handiagoarekin lotuta dago, batez ere arrazoi kardiobaskularrengatik. 

• Sedentarismoa: Kardiopatia iskemikoa izateko arriskua areagotzen du, eta beste arrisku-faktore batzuk larriagotzen ditu, hala nola obesitatea eta hipertentsioa. 

• Alkohola: Alkohol gehiegi edateak ondorio larriak ditu gorputzean, eta eragin negatiboa du presio arterial altuan 

• Tabakoa: Erretzeak gaixotasun koronarioak izateko aukera hirukoizten du. 

• Diabetesa: Diabetesa duten pertsonek gaixotasun kardiobaskularrak garatzeko probabilitate bikoitza, hirukoitza edo laukoitza dute. 

Arrisku kardiobaskularraren prebentzioa lan-ingurunean 

Laneko Segurtasun eta Osasunaren Institutu Nazionalaren Lan-baldintzen Behatokiaren arabera, gaixotasun kardiobaskularrak dira lanaldian lan-istripuek eragindako heriotzen kausa nagusia, eta horrexegatik gertatu ziren 2022. urtean lan-arrazoiengatik izandako heriotza guztien % 40 baino gehiago. 

Lan-istripuen Mutuen Elkartearen (AMAT) arabera, gaixotasun kardiobaskularrek 70.000 aldi baterako ezintasun-prozesu eragiten dituzte urtean; normalean iraupen luzekoak izaten dira, eta lana garaia baino lehen utzi behar izatea eragiteko probabilitate handia izaten dute. 

Laneko Segurtasun eta Osasunaren Institutu Nazionalak enpresan bihotzeko gaixotasunak prebenitzeko eta osasun kardiobaskularra  hobetzeko estrategia bat diseinatzeko gomendio nagusiak jasotzen ditu argitalpen honetan: NTP 1191: Salud cardiovascular: recomendaciones para su gestión en el ámbito laboral – 2024. urtea; Ekintza horiek alderdi hauetara bideratuta daude: lan-baldintzak, sentsibilizazioa eta prestakuntza, osasuna zaintzea eta lanera itzultzea. 

MUTUALIAON! 

Mutualiak ohitura osasungarrien MutualiaOn! eredua sustatzen jarraitzen du, pertsonen osasunaren kudeaketa partekatuan oinarritua. Mutualiak, enpresek eta langileek helburu komun bat dute: langile guztien osasuna eta ongizate fisiko eta mentala hobetzea. 

Alergiak pertsona askoren kezka dira, batez ere urteko sasoi jakin batzuetan. Hala ere, askok ez dute kontuan hartzen horrek nola eragin diezaiokeen modu seguruan gidatzeko gaitasunari. Artikulu honetan, alergien eta gidatzearen arteko erlazioa aztertuko dugu, baita errepidean segurtasuna bermatzeko har daitezkeen neurriak ere. 

Alergiaren sintomek gidatzean duten eragina

 Alergien sintomak arinak edo larriak izan daitezke, eta nabarmen eragin diezaiokete gidariaren kontzentratzeko gaitasunari. Hauek dira sintomarik ohikoenak: 
 
– Doministikuak: Bat-batekoak izan daitezke eta baliteke maiz gertatzea. Horrek arreta galtzea eragin diezaioke gidariari, eta kontrola une batez galtzea. 
– Azkura begietan: Sintoma horren ondorioz, gidariak begiak igurtz ditzake, eta horrek errepideari ematen zaion arreta desbidera dezake. 
– Sudurreko kongestioa: Arnasa hartzeko zailtasunak deserosotasuna eta nekea eragin ditzake, eta gidariaren alerta kaltetu. 
– Neke orokorra: Alergiek nekea eragin dezakete, eta horrek arreta- eta erreakzio-gaitasuna murrizten du. 

Sendagai antialergikoen efektuak
 

 Alergiak tratatzeko erabiltzen diren sendagai askok, batez ere antihistaminikoek, albo-ondorioak izan ditzakete, eta horrek gidatzeari eragin. Garrantzitsua da hau kontuan hartzea: 
 
– Logura: Jakina da lehen belaunaldiko antihistaminikoek, difenhidraminak kasurako, logura eragiten dutela. Oso arriskutsua izan daiteke hori gidatzen ari zarenean, erreflexuak eta erreakzionatzeko ahalmena murrizten baititu. 
– Beste albo-ondorio batzuk: Botika batzuek zorabioak, ikusmena lausotzea edo nahasmena eragin ditzakete, eta horiek ere arriskutsu gerta daitezke gidatzerakoan. 
 
Botikak hartu behar izanez gero, komeni da bigarren belaunaldiko antihistaminikoak hartzea, efektu lasaigarri txikiagoa izaten baitute. 

Ingurumen-baldintzak eta haien eragina

 
Sarritan, inguruneko faktoreek eragiten dituzte alergiak, hala nola polenak, lizunak edo hautsak. Urteko sasoi batzuetan, udaberrian eta udan batez ere, polen-maila handia izan daiteke, eta horrek areagotu ditzake alergia-sintomak. Gainera, hiriguneetan, airearen poluzioak okertu egin dezake egoera, eta gidariak deseroso sentiarazi gidatzean. 

Modu seguruan gidatzeko neurriak 

  Alergiaren bat baduzu eta gidatu behar baduzu, hona hemen zure segurtasuna eta besteena bermatzeko gomendio batzuk: 
 
– Kontrolatu zure sintomak: Mantendu alergiak kontrolpean botika egokiekin, eta, ahal den guztietan, saihestu alergia eragiten duten elementuak. 
– Medikuari kontsulta egin: Zure sintomak larriak badira edo botikek nola eragin diezazuketen ziur ez bazaude, funtsezkoa da osasun-profesional batekin hitz egitea. 
– Ez gidatu une kritikoetan: Zure sintomak okerragoak badira eguneko une batzuetan edo eguraldi-mota jakin batekin, saiatu une horietan ez gidatzen. 
– Garbi eduki ibilgailua: Autoaren barrualdea erregulartasunez garbitzeak alergenoak —hala nola hautsa eta polena— ez pilatzen laguntzen du. 

Ondorioa 

  Alergiek eragin nabarmena izan dezakete gidatzeko, sintomek eragindako arreta galtzetik hasi eta botiken albo-ondorioetaraino. Funtsezkoa da nola sentitzen zaren jakitea eta errepidean zure eta gainerakoen segurtasuna bermatzeko beharrezko neurriak hartzea. Zalantzarik izanez gero, jarraitu zure medikuaren gomendioei.

Laneko edozein indarkeria- eta/edo jazarpen-mota prebenitzeko eta horren aurrean jarduteko prozedura.

Lan-eremuko genero-berdintasunak gai konplexua izaten jarraitzen du; bereziki, emakumeek dituzten arrisku espezifikoei dagokienez. Prebentzio-politikak egokitu egin behar dira, arrisku espezifiko horiei erantzuteko eta zuzentasuna lortzeko. Pertsona guztientzat lan-aukera berdinak ziurtatzeaz gain, funtsezkoa da erabakietan, pentsamoldeetan eta jokabideetan eragiten duten aurreiritziak ezabatzea. 

Genero-ikuspegiak gizonen eta emakumeen arteko desberdintasunak hartzen ditu kontuan, bai biologikoak, bai rolei, lanei, soldatei, botereari, erantzukizunei eta itxaropenei dagozkienak, eta hori funtsezkoa da prebentzio-kulturan, laneko arriskuek eta patologiek eragin desberdina dutelako bi sexuetan. Horregatik, garrantzitsua da aztertzea nola eragiten duen generoak laneko segurtasunean eta osasunean.  

Gaur egun, 50 langile edo gehiago dituzten enpresak behartuta daude berdintasun-plan bat edukitzera. Hala ere, 50 langile baino gutxiagoko enpresa asko daude Espainian berdintasun-plan bat izateko betebehar formalik ez izan arren langileen ezaugarri espezifikoak kontuan hartzen dituzten lan-arriskuak prebenitzeko politikak hartu beharko lituzketenak, haien osasuna, ongizatea eta segurtasuna ziurtatzeko lan-ingurunean. 

Laneko Indarkeriaren Prozedura berria eskaintzen die enpresa horiei Mutualiak. Dokumentu horrek prozedura oso bat ezartzen du laneko indarkeria-mota guztiak prebenitzeko: fisikoa, psikologikoa, sexuala, sexu-jazarpena, sexuagatiko jazarpena, LGTBI pertsonen aurkako indarkeria, eta arrazak, erlijioak edo ezaugarri fisikoek eragindako jazarpena, baita eremu digitalean ere. 

Prebentzio-kudeaketan genero-ikuspegia txertatzeak langile guztien osasuna eta segurtasuna hobetzen du, ezbehar-kopurua murrizten du, eta laneko gogobetetasuna eta produktibitatea handitzen ditu. Horrekin, batetik, lortuko dugu emakumeak babestea eta, bestetik, jokabide etiko eta adimenduna da hazi eta hobetu nahi duten erakunde guztientzat.