-(e)an bidalia

Sasoian egoten laguntzen digun deskonexio beharrezkoa

Euskal Kirol Federazioen Batasunaren atal honetan, neguko hilabete hauetarako oso egokia den kirol baten berri emango dugu: mendiko eski alpinoa, gero eta jarraitzaile gehiago dituen modalitatea. Mendiko eskia gorantz doan espezialitatea da, eta are gehiago gure artean; izan ere, praktikatzaile asko Euskal Herrian hain errotuta dagoen mendi-mundutik datoz, eta ez eskitik bertatik.

Horregatik, trail runningeko korrikalari dezente hurbiltzen dira diziplina honetara neguko hilabete hauetan sasoian jarraitzeko, udaberriari begira aurreikusitako probak prestatzeko eta erronka berriak aurkitzeko. Erresistentzia-kirol gisa bikaina da, altueran egiten dena, oxigeno gutxiago dagoen lekuetan, horrela bihotza indartzen baita. Nahiko onuragarria da sistema kardiobaskularrarentzat. Kirol hau polita eta dibertigarria da, gorakoan zein beherakoan, irristatzea funtsezkoa baita modalitate honetan. Fondistarentzat, indarra baino garrantzitsuagoa da teknika. Hainbat estilotan praktika daiteke, eta norberak erabaki dezake egokiena: zeharkaldia, patinatzailea edo alternatiboa.

Mendiko eskia, neurri batean, mendiko korrikalariarentzako entrenamendu gurutzatu gisa ulertzen da. Duela pare bat hilabete elurra gailur garaienetara iristean, zapatilen ordez eskiak jartzeko aukera sortu da. Modalitate honek burura ekartzen digun lehenengo gauza deskonexioa denez, berau praktikatzea sasoian mantentzeko eta natura-ingurunearekin bat egiten jarraitzeko modu ona da. Hain iradokitzailea den mendiarekin eta ingurune naturalarekin harremanetan egoten segitzeko modu bat da. Aipatu dugun bezala, zapatilen ordez mendiko eskiak jartzean egiten den kirol-diziplinaren aldaketak gure buruari arnasa ematen laguntzen du, bai eta estres beldurgarria alde batera uzten ere. Gero, lasterketara itzultzean, motibazio berrituarekin egiten da, eta, gainera, lortutako onura fisiko ugariak jasota.

Izan ere, ikerketa zientifikoek adierazten dutenez, mendiko eskiak metabolismo aerobikoari estimulazio egokia ematen dio. Gainera, logikoa denez, giltzaduretan inpaktua dezentez txikiagoa da. Mendiko eskiak, elur gainean irristatzen garenez, mendiko lasterketak baino eragin txikiagoa du gure organismoaren gain. Inpaktua ez da hain kaltegarria, eta ordu gehiagoz lan egiteko aukera ematen du, lesioen edo giharretako gainkargen beldurrik gabe.

Modalitate honek koordinazioa hobetzen du; izan ere, kirol teknikoa denez, kontzeptu batzuk buruz ikasi behar dira, koordinazio hobea izateko eta eremu teknikoegietan ingurunea hobeto kudeatzeko. Gainera, giharrek potentzia- eta indar-lan bat egiten dute. Giharrei asko eskatzen dien kirola da, batez ere gainditu behar diren desnibelengatik. Horregatik, indarra eta potentzia handitzen dira gorputzaren beheko ataletan, eta, gainera, bihotzarentzat aipatu ditugun abantailak ematen ditu.

Argi dago mendiko altuerako entrenamenduak errendimendua hobetzeko onurak sortzen dituela gorputzean, eta nekeari aurre egiteko erresistentzia eta tolerantzia handitzen dituela; horrela, ondoren beste edozein kirol mota praktikatzeko erresistentzia handitzen da.

Esaten denez, elurretan irteera bat egiten dugunean 1.000 metro positibo lortzera irits gaitezke, eta 2.000 edo 3.000 inguru astean. Hori guztia, lasterketaren kasuan izaten den giharretako nekerik gabe. Askok, udaberriko eta udako denboraldiari begira, entrenamendu-bolumena handitzeko kirol gisa erabiltzen dute mendiko eskia. Eta berriro diogu, naturarekiko harremana bete-betea da; izan ere, iraupen-eskia egiten den zirkuituak elurtutako bide ederrak dira, edo haranak, pinudi ederrak… Beharrezkoa den deskonexioa, sasoian mantentzen gaituen kirol entretenigarri eta zoragarri bat egiten dugun bitartean.

-(e)an bidalia

Badaukagu iradokizun hoberenaren x. sariaren irabazlea

Mutualiak Iradokizun Hoberenaren Sariketaren X. edizioa egin du. Lehiaketa horren bidez, esker ona erakutsi nahi zaio, urtero, gure zerbitzuen kalitatea hobetzen laguntzen digun ideiari. Oraingoan, Vicente Sastrek aurkeztutako iradokizunarentzat izan da saria.

Eskuidatziarentzako sistema alternatibo bat ezartzea Mutualian, langileek istripuaren deskribapena egin dezaten

Vicente Sastre

Jasotako iradokizun-kopurua eta haien kalitatea eskertu nahi ditugu. Zalantzarik gabe, aukera emango digute gure zerbitzuak hobetu eta gure bezeroen aurreikuspenetara egokitzeko modua ezagutzeko.

-(e)an bidalia

Mutualiaren estresa kudeatzeko eskola

Mutualiak Estresa Kudeatzeko Eskola antolatu du 5. urtez jarraian. Ekitaldi honetan deialdi ugari egingo dira, gaztelaniaz zein euskaraz. Batzuk goizez izango dira eta beste batzuk arratsaldez.
COVID-19aren ondorioz oraindik ere mugak ditugunez, webinar formatuaren aldeko apustua egitea erabaki dugu, oraingoz. Arlo horretako gertakarien bilakaeraren arabera, aurrez aurreko formatua berreskuratzea baloratuko dugu.

Gogorarazten dizuegu eskolak hiru saio parte-hartzaile eta dinamiko dituela, hiru astetan zehar ematen direnak, eta horietan azalpen praktikoak, ariketak, galdetegiak eta eztabaida sartzen direla.

Eskolako edukiak zabaldu egin dira estresak gaur egun gure egunerokoan izan ditzakeen deribazioak ezagutarazteko, egoera berri hori maneiatzeko jarraibideak eskainiz, bai harreman pertsonalei eta lan-harremanei dagokienez, bai telelanari dagokionez.


Eskola doakoa da enpresa elkartuentzat eta talde txikientzako deialdia egiten da.

-(e)an bidalia

Hot desk sistema

Auzitegi Nazionalak ebatzi du sistema hori ezartzeak ez duela funtsezko aldaketarik eragiten lan baldintzetan

Lan arloan, zuzeneko isla du gaur egungo gizarte egoerak. Osasun krisiak berebiziko eragina izan du gizarte, familia nahiz lan arloetako eguneroko bizitzan, eta enpresek, egokitzeko premiari erantzutearren, lan arloko egokitzapenerako askotariko sistemak aukeratu dituzte.

Urruneko lana ezartzeko eta ordutegiak egokitzeko, beharrezkoa da akordio argi bat izatea gizarte eragileen artean, lana, familia eta enpresa bizitza uztartzeko, eta beharrezkoa da, batez ere, antolaketa argi bat bermatzea, laneko sarearen parte diren subjektu guztiek eskuragarri dituzten orotariko baliabide pertsonalak eta telematikoak optimizatzea lor dezaten.

Hala, hot desk edo mahai beroaren sistemak aukera ematen du eskariaren arabera definitzeko bulego fisikoa. Autonomoen erregimen berezipean diharduten langileen artean erabili ohi diren coworking espazioen antzeko sistema da, eta bulegoetan malgutasuna eta espazioa murriztea ahalbidetzen du; alabaina, gure herrian nahiko ezezaguna zen orain arte, Europako beste herrialde batzuetan ez bezala. Pandemiarekin batera, ordea, enpresak kontuan hartzen hasi ziren bestelako antolaketa sistema batzuk, lan arlorako ezarritako aforo eta segurtasun neurri jakin batzuk bete behar zituztelako eta askotan zaila gertatzen zitzaielako beren ohiko ezaugarrien arabera neurri horiek betetzea.

Auzitegi Nazionalak, 2021eko uztailaren 27ko epaian, onespena eman zion lanpostuak sistema honen bidez esleitzeari, lan baldintzetan funtsezko aldaketarik egin gabe.

Aplikazio bat erabiliz, astez aste, langile bakoitzak, bere beharren arabera, bere lanpostua gordetzen du, beharrezko baliabide ofimatiko guztiekin; lanpostu hori erabil dezake, eta aldatu ahal izango da astean zehar sortutako ohiko gorabeheren arabera. Aplikazioak hutsuneak kudeatzen ditu, ehuneko jakin bat gordez betiere, langileak lanposturik gabe geratzen ez direla bermatzeko.

Hala, Auzitegiaren arabera, asteko plangintza bat ezartzen da eta finko eusten zaio horri; laneko ekipoen konfigurazioa errespetatzen da eta hurbileko lanpostuen erreserba sustatzen da, languneak aldatu behar izanik gabe. Enpresaren oinarria da enpresak zuzendaritza eta antolaketa boterea duela, Langileen Estatutuko 20. artikuluan araututa dagoen moduan. Hori guztia, langileen ordezkaritzak bideratutako salaketari dagokion Lan Ikuskaritzaren kalterik gabe.

Argudioetan, lana antolatzeko enpresa-irizpide berri baten aldeko apustua egiten da, hargatik eragotzi gabe Langileen Estatutuko 41. artikuluan araututako alderdiak, eta antolaketaren eraginkortasuneko eta eragingarritasuneko arrazoiei erantzunez, enpresak bere xedea betetzeko baliabide materialak ahalik eta hobekien aprobetxatzeari begira.

Amaitzeko, esaten du ez dagoela lan baldintzen funtsezko aldaketarik eta ez dela urratzen Langileen Estatutuko 4.2 artikuluan aipatzen den okupazio efektiborako eskubidea, sistema honekin langile guztiek bermatuta baitute lanpostu bat gordeta dutela astez aste.

Maria Urizar

Mutualiaren Aholkularitza Juridikoko abokatua 

-(e)an bidalia

Datuen babesa Mutualian

Mutualiak konpromiso irmoa du datu pertsonalen irisgarritasuna, osotasuna, erabilgarritasuna eta konfidentzialtasuna bermatzen dituzten segurtasun-neurriak legez betetzeko. 

Horretarako, Segurtasun Batzordea du, Informazioaren Segurtasunaren eta Datuen Babesaren arloko politika eta prozeduren aholkularitza eta gainbegiratzeaz arduratzen dena.

-(e)an bidalia

Mutualex epaia 2022ko urtarrila

Sentencia

Auzitegi Gorenak Europar Batasuneko langile migratzaileen erretiro pentsioari buruz emandako epaia dugu aztergai.

Auzitegi Gorenaren 991/2021 epaia, 2021eko urriaren 06koa

Batasuneko herrialde desberdinetan zerbitzua eman duten eta erretiro pentsioa Espainian jasotzen duten langileen kasua planteatzen da. Zalantza da adinagatiko hobarien arabera erretiroa hartzeko adina aurreratu den egunak zenbatzen diren edo ez, eta ezartzen da nola kalkulatu behar den erretiro pentsioaren oinarri arautzaileari aplikatu beharreko ehunekoa.

Aretoak ezarri duenez, nekagarritasun bereziko egoera jakin batzuetan emandako zerbitzuen kasurako Gizarte Segurantzaren arauetan aipatzen diren hobariei edo kotizazio fiktizioei dagokienez, zenbakarriak dira Espainiaren konturako pentsioaren ehunekoa kalkulatzeko.

Bitxia da hobari aldi horiek zenbakarriak izatea pentsioaren zenbatekoaren kalkulu erreala egiteko, erretiro pentsiorako eskubidea sortzeko behar den gabealdia kalkulatzerakoan ez dira-eta kontuan hartzen; hala, aitortu beharreko pentsioaren oinarriaren ehunekoan sartzen dira. Hasierako argudioa kontrasterako aurkeztutako epaian jasotzen den berbera da.

EBAGk ildo beretik jo du, aitortzaren bidetik, fikzio horren xedea lanen nekagarritasunagatiko ordaina ematea baita eta argi eta garbi baita beharrezkoa lan nekagarri horiek lan jarduera aktiboan zehar gertatzea.

icono pdfSTS-6-octubre-2021PDFa Jaitsi

Maria Urizar

Mutualiaren Aholkularitza Juridikoko abokatua 

-(e)an bidalia

MutuaLex- Kontsulta juridikoa 2022ko urtarrila

consulta

Lanaldi irregular bat txandakako lana dela jo daiteke?

Erantzuna ezezkoa da. Langileen Estatutuaren 36.3 artikuluak zehazten du zer den txandakako lana. Kontzeptu horretan sartzen da “talde lana antolatzeko modu oro, zeinaren arabera betetzen dituzten langileek lanpostu berberak hurrenez hurren, erritmo jakin baten arabera (jarraitua nahiz etena), langileari dakarkiolarik zerbitzua ordutegi desberdinetan ematea egun edo aste zehatz batzuetako denbora tartean”.

Txandakako lanaren kasuistikak eztabaida ugari sortu izan du, eta jurisprudentziaren bidez ebatzi izan dira maiz eztabaida horiek.

Aretoaren doktrina orokorrak dioenez, txandakako lana benetan egiteko, Lan Hitzarmenean jasotako baldintza jakin batzuk gertatu behar dira, eta arau kolektibo horrek aztertuko du eskatutako txandakako lanagatiko plusa jasotzea dagokion edo ez.

Museo nazionaletan zerbitzua ematen duen langileek bultzatutako auziak direla-eta Auzitegi Goreneko Gizarte-arloko Salak azkenaldian emandako bi epairen arabera (urriaren 06ko 978/2021,06), halakoetan ohikoa da langileek lanaldi irregularra izatea. Kasu honetan, asteko lanaldiaren ordu banaketa hau da, lan hitzarmenaren arabera: astelehenetik larunbatera, 15:00etatik 21:00etara, eta igandeetan, txandaka, 09:00etatik 14:30era.

Egia da lanaldia ez dela erregularra Langileen Estatutuko 34. artikuluan ezarritako parametroaren arabera, baina ezin da kalifikatu Auzitegi Gorenak hartutako txandakako lanaren kontzeptuaren arabera. Aplikatu beharreko doktrinak uko egiten dio txandaren kontzeptuari, halakotzat ulertuta langileak txanda bakoitzean modu iraunkorrean atxikitzeari, ez baita betetzen txandakako lanaren arau kontzeptuan bertan inplizitu dagoen nahitaezko txandakatzea, zeina baita kontraste epaietan jasotako alegazioa.

Hala, lanaldia adierazitako ordutegian banatzea ezin kalifika daiteke txandakako lanagatiko plusa sortzen duen txandakako lan gisa, ez baitakar arauan eskatutako zenbait baldintza betetzea. Alde batetik, lanpostu bera langile desberdinek hurrenez hurren betetzea, eta, bestetik, langileak egun edo aste jakin batzuetan ordu desberdinetan lan egin behar izatea. Epaitutako kasuan, langileak ordu kopuru bera betetzen zuen beti, eta ezin alda litezke ordutegiak igandetan; izan ere, hilean bi egun bakarrik direnez, baldintza gehigarriak beharko lirateke, hala nola ordutegi aldaketa orobat egitea asteko lanaldia osatzen duten gainerako lanegunetan ere.

Azalpena amaitzeko, honako hau ezartzen da kontzeptuaren muina definitzeko: eskatu bezala txandakako lanagatiko plusa eskuratzeko, lan zerbitzuko orduak desberdinak izan behar dira egun edo aste zehatz batzuetako denbora tartean.

María Urizar

Mutualiaren Aholkularitza Juridikoko abokatua

-(e)an bidalia

URTE BERRI, GIRO BERRI

Klima Aldaketari eta Trantsizio Energetikoari buruzko Lege berriaren arabera, 50.000 biztanletik gorako herriek Igorpen Apaleko Guneak (IAG) sartu beharko dituzte mugikortasun iraunkorreko planetan, airearen kalitatea hobetzeko eta hiri horietako zarata mailak murrizteko helburuarekin. 

Trantsizio Ekologikorako eta Erronka Demografikorako Ministerioaren datuen arabera, 25.000 pertsona hiltzen dira, urtero, ingurumen kutsaduraren ondorioz, eta kutsadura hori, neurri handi batean, ibilgailu motordunek sortzen dute (CO2 isurien % 30, gutxi gorabehera, ibilgailuen trafikotik datoz). 15 hilabeteren buruan, hiri horiek beharrezko neurriak hartu eta egokitzapenak egin beharko dituzte, zirkulazioa lege berriak ezarritako arauetara egokitzeko. 

“IAGak aukera ezin hobea dira kerik, zaratarik eta heriotzarik gabeko mugikortasuna lortzeko. Horrekin batera, beharrezkoak dira garraio publikoaren eskaintza ona, gutxiago kutsatzen duen eta seguruagoa den automobil parkea, bizikletaren sustapena eta oinezkoentzako espazioak. Irizpide komunak behar-beharrezkoak badira ere, horiekin batera premiazkoak dira, halaber, hirien premia berezietara egokitutako irizpideak”, uste du Alfonso Gilek, zeina baita Bilboko alkateordea eta Espainiako Udalerrien eta Probintzien Federazioko (FEMP) Garraio, Mugikortasun Jasangarri eta Bide Segurtasuneko Batzordeko presidentea. 

Bestalde, IAGa ezartzeko eskuliburu teknikoan –FEMPek egina– oinarritzat hartzen da ibilgailuak etiketatzeko DGTaren sistema, eta gomendatzen du “ahalik eta eremurik handiena” hartzea, ingurumen bereizgarririk gabeko ibilgailuentzako mugekin, eta muga horiek are zorrotzagoak izatea alde zaharretan, erdialdeetan eta ingurune sentiberetan (eskolak, egoitzak, ospitaleak…). 

Eskuliburuak Bartzelonako Rondas-IAG esperientzia hartzen du erreferentziatzat, zeina baitago martxan 2020. urteaz geroztik. 100 kilometro koadro inguru hartzen ditu eremuak, bi milioi biztanlek dute bizilekua bertan, eta ingurumen bereizgarririk gabeko ibilgailuentzat –kutsatzaileenak– debekatuta dago ibiltzea, goizeko 07:00etatik arratsaldeko 20:00etara. Hainbat jarduera egin behar izan dira inguru horretan, noski, hala nola seinaleak eta kontrol kamerak jarri, zehapen sistema bat sortu, informazio kanpainak egin… 

Madrilen (3.334.000 biztanle), Udalak duela gutxi onartu du ‘Distrito Centro’ berriaren –hau da, ‘Madrid Central’ zenaren– araudia berria. Emaitza onenak izan dituen Europako IAGetako bat da: % 32 murriztu da nitrogeno dioxidoaren ondoriozko poluzioa, Europako Garraio eta Ingurumen Federazioaren txosten baten arabera. “Eremu hori hedatuz joango da 2025era arte, poliki-poliki, urte horretan hiri osoa izango baita Igorpen Apaleko Gune handi bat. Kutsaduraren aurkako estrategia global bat izan nahi du”, azaldu du Madrilgo Udaleko Ingurumen eta Mugikortasun ordezkari den Borja Carabantek. 

Bilbon (350.000 biztanle) ‘iragate kulturala‘ izenekoa gertatzen ari da mugikortasunari dagokionez. Hiri osoan 30 km/h-ko muga ezarri da, taxiak elektrifikatzen ari dira, eta garraiolariekin ere horixe lortu nahi du Udalak: “Aztertzen ari gara zein izango den IAG osatzeko mugatu beharreko hiri eremua, hiri osotik hasi eta erdiguneraino, bertako airea kalitate kaskarragokoa baita. Zirkulazio handieneko ordutegiak ere aztertzen ari gara. Dena dela, ez da murrizketa zorrotzik beharko”, ziurtatu du Gilek. 

Ondorio gisa, legeak hiri mugikortasun ekologikoa bultzatu nahi du, 2023. urtea baino lehen, eta, horretarako, 50.000 biztanletik gorako Espainiako 149 udalerrietan, 25 milioi pertsona baino gehiago bizi diren udalerrietan (Espainiako biztanleen % 53), Igorpen Apaleko Guneak ezarri nahi dituzte. Gainera, 20.000 biztanletik gorako hiriek ere epe berean ezarri beharko dituzte IAGak, baldin eta airearen kalitatea eskasa bada horietan.