Laneko Arriskuei buruzko Prestakuntza Praktikoko Institutua kanpoko prebentzio-zerbitzu bat da, 2004an sortua eta zenbait arlotako prestakuntza teoriko-praktikoan espezializatua. Egoitza nagusia Loiun du (Bizkaia), eta ordezkaritza bat Cornellà de Llobregaten (Bartzelona).
Altuerako lanak: prebentzio eraginkorrerako gakoak
Institutuaren misioa da enpresekin lankidetzan aritzea, antolakunde ororen oinarrizko zutabeetako bat lortzeko: hura osatzen duten pertsonen segurtasuna eta osasuna bermatzea. Foment del Treball Nacionalek Laneko Segurtasuneko eta Osasuneko Jardunbide Egokien Saria eman dio, prestakuntzaren kategorian.
Institutuaren prestakuntzaren helburuetako bat da langileek beren zereginak modu seguruan eta efizientean egin ditzaten lortzea, eta, horrekin batera, enpresetan eta antolakundeetan segurtasunaren kultura finkatzea.
Aitor Goikoetxea Institutuko bazkide zuzendari eta laneko arriskuen prebentzioan aditua elkarrizketatu dugu, eta hark altuerako lanen mundu konplexuan murgildu gaitu. Lan mota hori da lan-eremuaren barruko jarduera arriskutsuenetako bat.
Nola definituko zenuke altuerako lan bat? Eta, bereziki, zein sektorek dute arrisku mota horrekiko esposiziorik handiena?
Indarrean dagoen araudiaren arabera, altuerako lantzat hartzen da pertsona bat lurzorutik edo plano egonkorretik bi metro baino gehiagoko erorikoa izateko arriskuan jartzen duena.
“Arrisku mota hori bereziki ohikoa da, besteak beste, eraikuntza, energia berriztagarri, telekomunikazio, garbiketa eta industria-mantentzearen sektoreetan, non esposizioa etengabea baita eta istripu hilgarriak gerta baitaitezke”.
Zer faktore jotzen dira kritikotzat altuerako lanen arriskuak ebaluatzean?
“Altuerako lanei lotutako arriskuak ebaluatzeko orduan, garrantzitsuena da aztertzea bai lanaren ezaugarriak eta nolako tokitan egiten den, bai ukitutako langileen kopurua eta profila, haien prestakuntza eta esperientzia, zer aukera dagoen aldi berean beste lan batzuk gertatzeko eta baldintza meteorologikoak”.
Ez da gauza bera hamabi metroko altueran dagoen estalki baten gainean lan egitea edo bi metro eta erdian dagoen makina baten gainean: egoera bakoitzak prebentzio-neurri espezifikoak behar ditu, bai eta norbera babesteko ekipamenduen (NBE) hautapen arduratsua ere.
Altuerako lan bat hasi aurretik, zer antolamendu-neurri eta neurri tekniko jotzen dituzu ezinbestekotzat?
Prebentzioa plangintza zehatz batekin hasten da. Altuerako edozein zeregin hasi aurretik, funtsezkoa da argi eta garbi definitzea zer egingo den, non, nola, nork eta noiz. Horrela baino ezin dira arriskuak identifikatu eta prebentzio-neurririk egokienak hartu, hala nola ekipamenduak eta NBEak hautatzea, beharrezkoa den prestakuntza ematea, eta prozedura espezifikoak eta larrialdietan jarduteko jarraibideak ezartzea. Gainera, ezinbestekoa da lanak egiten diren bitartean gainbegiratzeko eta kontrolatzeko sistema bat izatea.
NBEei dagokienez, zer irizpide jarraitu behar dira NBEak eta erorikoen aurkako sistema egokiak hautatzeko (arnesa, segurtasun-sokak, segurtasun-kaskoa, etab.)?
Norbera babesteko ekipamenduen eta erorikoen aurkako sistemen hautaketa irizpide hauen arabera egin behar da: arriskuaren aurreko efikazia, lan motara egokitzea, erabiltzailearen ezaugarriak, erosotasuna, araudia betetzea eta ekipoen arteko bateragarritasuna.
Ainguratze-puntuak instalatzea ere funtsezkoa da, ezta?
Hala da. Baimendutako langileek instalatu eta ziurtatu behar dituzte ainguratze-puntuak, betiere araudi espezifikoari jarraituz.
Zer gehiago hartu behar da kontuan altueran lan egin aurretik?
“Prestakuntza funtsezko beste zutabe bat da. Langileek prestakuntza teoriko-praktiko nahikoa jaso behar dute, altuerako lanen berezitasunetara egokitua eta zentro egiaztatuek eta irakasle espezialistek emana”.
Gaitasun teknikoa azterketa teoriko eta praktikoen bidez egiaztatzen da, eta enpresek etengabeko jarraipena egin behar diote beren langileek horrelako zereginetan duten jardunari.
Zer prebentzio-dokumentazio erantsi behar zaio altuerako esku-hartze bati (ebaluazioa, jarraibideak, baimenak)?
Prebentzioko dokumentazioari dagokionez, beharrezkoa da honako hauek izatea: arriskuen ebaluazioa, laneko plana, segurtasun-plana (eraikuntzako obren kasuan), jarraibide teknikoak, prestakuntza-ziurtagiriak, prebentziorako baliabidearen izendapena, koordinazio-aktak, NBEen informazio- eta entrega-erregistroak, erorikoen aurkako ekipamenduen eta sistemen instalazio- eta berrikuspen-ziurtagiriak, lan-baimenak eta erreskate-plana.
Zer eginkizun du enpresa-jardueren koordinazioak horrelako lanetan?
Enpresa-jardueren koordinazioak (EJK) funtsezko zeregina du, aukera ematen baitu lanak planifikatzeko, arriskuei eta prebentzio-neurriei buruzko informazioa emateko, langileen gaikuntza egiaztatzeko eta zeregin bakoitzaren berezitasunak aztertzeko.
“Koordinazio txarra izan daiteke segurtasuna galtzeko puntu kritikoa, batez ere antolakundetik kanpoko langileek esku hartzen dutenean.“
Esperientzia luzea izanik, zer ohiko hutsegite antzeman dituzue altuerako lanak egitean?
Altuerako lanak egitean antzemandako hutsegiterik ohikoenen artean, hauek ditugu: prestakuntza desegokia, egoera txarrean dauden ekipamenduak erabiltzea, prozedurarik eza, NBEak gaizki erabiltzea, erreskate-planik ez egotea eta zeregin horien arriskugarritasunari buruzko sentsibilizazio-falta.
Eta aurrerapen teknologikoen eragina iritsi al da altuerako erorikoak prebenitzera ere?
Azken urteetan, aurrerapen handiak egin dira, bai ekipamendu arinagoen eta moldakorragoen garapenean, bai informazioaren prestakuntzan eta eskuragarritasunean, eta, horri esker, antolakundeen segurtasuna eta prebentzioaren kultura hobetu ahal izan dira.
Hobetu al daiteke antolakundeen barruan altuerako lanetako prebentzioaren kultura?
Benetako prebentzioaren kultura lortzeko, beharrezkoa da plan bat izatea, prebentzioa maila guztietan txertatzea, lidergoa izatea, etengabe prestatzea eta informatzea, barne konpromisoa eta komunikazioa sustatzea eta segurtasunarekin eta osasunaren arloko ez-betetzeak zorrotz izatea.
Zer mezu emango zenieke horrelako arriskuei aurre egiten hasi diren teknikariei?
Arlo honetan hasten ari diren pertsonei esango nieke ondo prestatzeko, xehetasun handiz planifikatzeko eta enpresa espezializatuekin lankidetzan aritzeko. Eta eguneratuta egoteko, azoka profesionaletara joateko, web-atari espezializatuak kontsultatzeko, foroetan parte hartzeko eta sektoreko enpresekin lankidetzan aritzeko.
