Hilabetea: ekaina 2017

Aunar Elkartea Erakunde independentea, plurala eta akonfesionala da, pobreziaren eta gizarte-bazterketaren aurka borrokatzea duena helburutzat.

Iragan ekainaren 15ean, Cristina Mendía eta Mónica Carballo, Mutualiaren ordezkari gisa, AED sarien entregara bildu ziren. Enpresa-munduan erreferente eta eredu diren 3 emakumeri eman zitzaizkien sariok, Bizkaiko profesional, enpresari eta zuzendari gisa egiten duten lan eskergagatik.

2017ko AED Sariak honakoek lortu dituzte

• Lourdes Urbieta (Amantegi Taldeko Garraio eta Kalitateko Zuzendaria),
• Begoña Betolaza (Toro y Betolaza SAko bazkide zuzendaria eta taldeko enpresa desberdinetako finantza- eta administrazio-departamenduetako arduraduna) eta
• Nerea Landa medikua (Dermitek klinikako bazkide eta zuzendaria, dermatologian aplikatutako teknologia berrietan zentro espezializatua).

 

Saria ematerako orduan, epaimahaiak, beren ibilbide nabarmenak jarri ditu balioan, gainontzeko enpresa-ehunean eta orokorrean herritarrengan erreferente izan direnak eta direnak egun ere, emakumeak enpresa-ehunean modu oso eta eraginkorrean sartzeko bidea eman duten prozesu eta politikak ezarri dituztelako beren enpresetan.

 

3 enpresaburuek egin zuten erabakitasunez berrikuntzaren alde, eta baita politika eta estrategia berrien alde ere, zeinen bitartez organizazio- eta gizarte-eredu berriak ezarri diren, gure enpresa-ehunaren lehiakortasuna hobetzen lagunduz eta gure gizartearen bizi-kalitatearen hobetzea ahalbidetuz.

 

Sariak eman baino lehen, AEDeko lehendakaria den Carolina Pérez Toledok hartu zuen hitza. Bizkaiko Foru Aldundiarekin batera, elkarteak berriki “Emakume Enpresen AED Behatokia” aurkeztu zuela azaldu zuen, Bizkaiko enpresa-lidergoan emakumeen egoera ezagutu eta aztertzera bideratua. Lehen txosten horretako ondorioak emakume enpresaburu eta zuzendarien erreferenteak sortu eta ikusgai bihurtzeko baliabide gisa erabiliko dira, eta bai ere horien posizionamendua hobetzeko. 

Bizkaiko emakume enpresaburuek 4.500 milioi euro inguru fakturatzen dituzte (620.000 euro batez beste) eta 48.000 pertsona baino gehiago enplegatzen dituzte, sektore pribatuko soldatapeko langileen %17 hain zuzen ere. Datu horiek Bizkaian emakumeek sortu eta gidatutako enpresen erradiografia arrazoizkoa erakusten digute, zenbait estereotipo baztertuz.

 

Sarituek nork bere buruan konfiantza gehiago izatearen garrantzia nabarmendu zuten, eta baita imitatu ahal izateko eredu erreferenteak izan eta inbertsio ekonomiko handiago bat bultzatzeko beharra ere, sozialki emakumeen babesaren inguruan kontzientzia sortzeko, enpresetan modu oso eta eraginkorrean sar daitezen.

 

Urtero bezala, Bizkaiko emakume profesional, enpresaburu eta zuzendarien lan handi honen berri emateko balio duten sariak emateko, bai instituzioek eta bai enpresa garrantzitsuenek izan zuten ordezkaritza propioa, enpresa-esparruan buru diren emakumeen lan isila saritzeko ekimena babestuz, ezagutzera eman dadin eta beste emakume batzuentzako erreferentzia gisa balio dezan.

Iragan maiatzaren 18an, Deustuko Unibertsitateko Icaza Aretoan, Emakumearen, Berdintasunaren eta Ekintzailetzaren IV. Foroan parte hartu zuen Cristina MENDIAK, MUTUALIAren ordezkari gisa. Community of Insurance sozietateak antolatu zuen foroa; berdintasunaz, aniztasunaz, kontziliazioaz eta, enpresako gidaritzaz hitz egiteko, eztabaida irekia, begirunezkoa, zehatza eta konstruktiboa egiteko aukera egon zen.

 

Ongietorria eta hasiera-ekitaldia honako hauen eskutik egin zen: Guillermo Dorronsoro, Deusto Business School negozio-eskolako dekanoa, Itziar Urtasun, Bilboko Udaleko Berdintasun, Lankidetza, Bizikidetza eta Jaietako zinegotzia eta Antonio Tena, Barrilero Asociados abokatu-langelako bazkidea.

 

Moderatzaile gisa, Carolina Pérez aritu zen, AED Bizkaiko Emakume Enpresari eta Zuzendarien Elkarteko lehendakaria.

 

• Ekintzailetza eta berdintasunaren aldeko ekinbide publiko–pribatuen artean, honako gai hauek aurkeztu ziren:

 

Suediako berdintasun- eta kontziliazio-eredua , hauen eskutik: Lars-Hjalmar Widen Suediak Espainian duen enbaxadorea, Luisa Alli Turrillas IKEAko komunikazio-zuzendaria eta

Eugenio Galdón Everis Fundazioko presidentea.

 

Talentua eta genero-haustura: Púlsar Programa, Eugenio Galdón Everis Fundazioko presidentearen eta Alejandra Arana, everis NTT DATA Companyko zuzendari exekutiboaren eskutik

 

Bigarren bloke honetan Alejandra Arana izan zen moderatzaile, ITen aholkularitza-gerentea, everis, NTT DATA Companyn.

 

• Testigantzen arloan, Jordi Riverak, Das Internacionaleko zuzendari exekutiboak, gai hau aurkeztu zuen:

 

Genero-berdintasunari buruzko kontzientzia duen lidergo korporatiboa

Zurich Taldeko kontziliazio-eredua aurkeztu zuen Zurich Women Network Zuricheko zuzendari Karin Casolak

 

Gazteen ikuspegia berdintasun-gaietan , berriz, María Barandiaran gizarte-boluntario eta psikologoak, Masterra Esku-hartzearen Psikologian.

 

Enpresa-lidergoak ez du sexurik, enpresa-lekukotza bat

aurkeztu zuen, azkenik, Jaione Dávilak, Electricidad Dávila enpresako zuzendariak.

 

Luis Badrinas Community of Insuranceko zuzendari exekutiboa eta bazkidea izan zen moderatzaile,  eta

 

Carlos Biurrunek itxi zuen saioa, Community of Insurance komunitatearen sortzaileak.

Amaierako saioan parte hartu zuen

Mario Garcések, Gizarte Zerbitzuetako eta Berdintasunerako Estatu idazkariak,

eta, horren ondoren, Unibertsitateko paraninfoaren kanpoaldean networkinga egin zen.

2016ko ekitaldian, Mutualiako Prestazio Berezien Batzordeak, programa pilotu gisa, erakundean OSAKIROL PROIEKTUA ezartzearen alde egin zuen. GaituzSport Fundazioak aurkeztu zigun proiektua, kirol-jarduera fisikoak modu aktiboan garatzeko helburuarekin, modu inklusiboan mugarik gabeko kirola sustatuz eta baita lan-istripuen edo gaixotasun profesionalen ondorioz Mutualiako enpresa bazkidetuetan desgaitasunak (fisikoak, sentsorialak, fisiologikoak, mentalak) dituzten pertsonen gizarteratzea bermatzeko helburuarekin.

 

Jarduera fisiko egokituaren berezko eskakizunetara ondo egokitutako instalazio publikoetan garatu da jarduera fisikoa, beste erabiltzaileekin batera, honako zentro hauetan:

 

•             Bilbo: San Inazioko kiroldegia (Bilbao Kirolak)

•      Donostia: Hegalak Zentroa, Hegalak Zabalik Fundazioa

•       Gasteiz: Almudena Cid Zentroa, Zuzenak Fundazioa.

 

Gizarteratzerako eta berregokitze funtzionalerako prozesuaren alde egitea izan da programaren helburu nagusia, lan fisikoaren eta esfortzuaren fisiologiaren bitartez, osasun globalaren kontzeptutik abiatuta (osasun fisikoa, sendatze psikikoa eta gizarte-harremanak); hiru dimentsio horiek eragina dute pertsona bakoitzarengan, aisialdirako denbora atsegina eskainiz Mutualiako ezindu iraunkorrei, beren gaitasun fisiko eta mentalak mantentzen lagunduz, autoestimua handituz eta gure errehabilitazioko zerbitzuetako medikuek proposaturiko mutualitateko paziente eta pentsiodunen sozializazio-prozesua erraztuz.

 

Kirol-jarduera gehienez 10 pertsonako taldeetan burutu da, gure hiru lurralde zuzendaritzetan, ordubeteko bi saio astean lurralde historiko bakoitzean, desgaitasunak dituzten pertsonekin kirol-jarduera fisikoko programetan esperientzia duten langileen laguntzarekin.

 

Esperientzia oso positiboa izan da, programaren onuradun izan diren pentsiodunek beraiek emandako iritzien arabera, honako esaldi hauek errepikatu dituztelarik:

 

•          «Hobekuntza fisiko eta psikologikoa lortu ditut»
•          «Jasandako lan-istripuaren ondoren ezin egingo nituela uste nuen ariketak egiten ditut orain»
•         «Motibatuak gaude kirol-jarduerak egiteko»

 

Programako monitore eta koordinatzaileek ere pentsiodunek gogo-aldartean, osasun fisikoan, kirol-jardueran eta gizarte-harremanetan egindako aurrerapenen berri eman digute, aldizkako jarduera honekin eta egin beharreko obligazioekin beren konpromisoa betez.

Aipatu guztia medio, Kirol Egokituaren Euskal Federazioak GaituzSport sarietako bat eman zigun ekainaren 15ean, Vitoria-Gasteizeko Artium Museoan ospatu genuen«La Noche Inclusiva – Gau Paralinpikoa» ekimenaren baitan, non Mutualia bezalako entitateen eta pertsonen lanari balioa eman zitzaion, kirol-jardueraren eta jarduera fisikoaren bitartez gizarte inklusibo baten alde egiten duten lanagatik. José Maria Echarri Campo jaunak, Mutualiako Prestazio Berezien Batzordeko kideak, eta Ignacio Lekunberri Hormaetxeak, gure Zuzendari Gerenteak jaso zuten saria, eskerrak emanez eta batzorde honek gure pentsiodunentzat hain onuragarriak diren jardueren alde egiten duen lanaren aldeko apustuaren berri emanez.

Zalantzak sortu dira Bigarren B Mailako futbol-klubetako jokalari eta teknikoen enkoadratzearen inguruan egindako ikuskaritza jardunaren ondorioz, kirol-klubetako jokalari eta langileek izan behar duten kotizazio eta enkoadratzeari buruzko auzia sorraraziz.

 

Horri dagokionez, kirol-jarduera bat egiten dutenak egiten ez dutenetatik bereizi beharko dira lehenengo; izan ere, kirolaren praktikan jarduten direnak dira kirolari profesionalaren kondizioa duten bakarrak (ekainaren 26ko 1006/1985 Dekretuaren 1. eta 2. artikuluak).

 

Ondorioz, kirolaren praktikan jarduten ez direnek, hala nola mantentze-lanetako langileek, administrazioko langileek, materialaren arduradunek (Laneko Auzitegi Nagusiko 1983-11-16 epaia eta Nafarroako Justizia Auzitegi Nagusiko 291/2994 erreguzko errekurtsoa), masajistek (Euskadiko JANeko 2004-11-20 epai soziala, 1636/2004 erreguzko errekurtsoa; Nafarroako JANeko 2004-10-20 erreguzko errekurtsoa 291/2004), fisioterapeutek (Andaluzia-Granadako JANeko 2010-12-22 epaia, 2643/2010 erreguzko errekurtsoa), medikuntzako langileek (Auzitegi Goreneko 1990-03-19 epaia), garbitzaileek (LANeko 1983-04-30 epaia), zelaiko zaindariek (LANeko 1986-01-09 epaia), beren zerbitzuak emateagatik kontratua izan ahal izango dute eta izan beharko dute, baina besteren kontura lanean ari diren langilegisa, gizarte-segurantzako erregimen orokorraren baitan.

 

Oinarri generiko hori gorabehera, aparteko aipua merezi dute entrenatzaileek eta teknikoek, lehiaketako egintzetan kirol-jardueraren zuzeneko garapenean parte hartzen dutelako era berean, nahiz eta ez diren zuzenean zelaian bertan aritzen.

 

Hala, Auzitegi Gorenak, prestatzaile fisikoei dagokienean, eta 1985-05-14ko epaian ezartzen denaren arabera, tekniko eta entrenatzaileei kirolari profesionalei aplikatzen zaien indarreko araudia aplika dakieke, egun indargabetua dagoen Kultura Fisikoari eta Kirolari buruzko Legearen (martxoaren 13ko 13/1980) 8. artikuluan ezarritakoaren arabera. Lege horrek tratamendu beraren baitan biltzen zituen kirolari profesionalak, teknikoak eta entrenatzaileak, beren gizarte-segurantzako enkoadratzeari zegokionez.

 

Ildo berberean ematen du epaia aipaturiko Auzitegi Gorenak beste epai batzuetan ere, hala nola 1997-12-05eko epaian (1997\9306 JB) (administrazioarekiko auzien 5142/1992 apelazio-errekurtsoa) edo 1994-03-02ko epaian (1994\1720 JB) (administrazioarekiko auzien 127/1990 apelazio-errekurtsoa), adibide batzuk aipatzearren.

 

Irizpide berari erantzuten dio Asturiaseko Auzitegi Gorenak, bere 2001-05-11ko epaian, eta baita Kataluniako Justizia Auzitegi Gorenak ere, 2005-07-11ko epaian, ezarriz entrenatzaileak (waterpolokoak, boleibolekoak, jauzilari profesionalenak eta behe-mailako kategorietako 7 eta 8 urteetako haurrenak), kirol-teknikariak, koordinatzaile teknikoak, bigarren entrenatzaileak eta ikuskatzaileak kirolari profesionalak direla     , honakoa ulertuz: «arauen interpretazioa honakoen arabera burutu beharko da:   aplikatu behar diren garaiko gizarte-errealitatearekin bat etorrita, nabaria izanik kirol-teknikari bati edo entrenatzaile bati dagokion jarduna, taldea osatzen duten jokalari guztiei dagokiena bezala, klubaren “kirol-proiektua” izendatutakoari estuki lotua dagoela, behar-beharrezko lana delarik helburuak bete ahal izateko, ez baita pentsatzekoa kirol-talde batek egoki funtziona dezakeela berau gidatzeko inor egon gabe, teknikoei egokitzen zaielarik ardura hori, zelaian bertan garatzen duten kirol-prestazioaren arduradun eta zuzendari diren heinean».

 

– Bigarrenik, kirolari profesionalen eta kirolari amateurren artean bereizi beharko da, lehenengoak gizarte-segurantzako erregimen orokorrean agertu beharko dutelako klubeko langile gisa, bigarrenen kasuan ez delarik halakorik eskatzen.

 

Ekainaren 26ko 1006/1985 Errege Dekretuaren 1. artikulua da bereizketa hori ezartzeko oinarrizko araua.

 

Arau horretan, aurrez ikusi bezala, kirolari profesionalaren kontzeptua definitzen da eta, era berean, profesionaltzat hartzen ez denaren definizioa ere ematen da, hau da, kirolari amateurrarena. Artikuluak ezartzen duenez:

«2. Kirolari profesionalak dira, izaera erregularrez ezarritako harreman bat betez, boluntarioki kirol-klub baten edo kirol-erakunderen baten antolakuntza eta zuzendaritzaren esparruaren kontura eta horren baitan kirolaren praktikan jarduten direnak, ordainsari baten truke.

Arau honen esparrutik kanpo gelditzen dira bere kirol-jardunetik eratorritako gastuen ordainketa baino jasotzen ez duten eta klubaren baitan kirolaren praktikan jarduten diren pertsonak».

 

Kirol-jardueraren esklusibotasunaren exijentzia jada alde batera utzi delarik (Galiziako Justizia Auzitegi Nagusiko 2010-03-18 epaia), figura bat (kirolari profesionala) beste figuratik (kirolari amateurra) bereizi ahal izateko oinarrizko datua ordainsariarena da; hortaz, kirolari profesionala izango da klubari edo kirol-elkarteari praktika horregatik egiten dion ekarpenagatik ordainsaria jasotzen duena, eta kirolari amateurra izango da kirol-jarduera horrek sortzen dizkion gastuengatik ordainketa bat baino ez duena jasotzen.

 

Hori horrela izango da, nahiz eta kirolariak edo klubak, edo biek, kontrakorik esan eta nahiz eta futboleko jardunaren baitan «Futboleko Liga Profesionala» deitutakoa 1. eta 2. A mailako lehiaketetara mugatua egon (uztailaren 16ko 1251/1000 Errege Dekretuaren 5. xedapen gehigarria), garrantzitsua eta erabakigarria delako errealitatean soldata-ordenako ordainsaria jasotzen den edo ez edo kirol-jardueraren ondorioz sortutako gastuen konpentsazioa den edo ez, gauzak direna direlako, eta ez horietaz esaten dena (Galiziako Justizia Auzitegi Nagusiko 2010-03-18 epaia, Aragoiko Justizia Auzitegi Nagusiko 2007-05-16 epaia, Nafarroako Justizia Auzitegi Nagusiko 1999-05-25 epaia eta Valentziako Justizia Auzitegi Nagusiko 2009-12-16 epaia).

 

Arazoa sortzen da jasotzen den zenbatekoa ordainsaria den edo jarduera-gastuengatik egiten den ordainketa den ezarri behar denean.

 

Determinazio hori egiteko, ordainketaren kontzeptura jo daiteke, jardueraren ordainketa-gastuei desplazamenduak (bidaiak), ostatu hartzea, jatekoa, ekipamendua eta lizentziakdagozkielarik. . .

 

Halaber, nahiz eta kontzeptu horiek zehazten ez diren, ordaindutako zenbatekoa jardueraren garapenean gertatutako gastuekin proportzioan badago, gastu horien ordain gisa hartu ahal izango da.

 

Auzitegiek, kasu batzuetan, zenbatekoak lanbide arteko gutxieneko soldataren kopurua gainditzen duen edo ez ezartzen dute irizpide gisa, honakoa adieraziz: kirolari profesionala izango da zenbateko hori gainditzen badu (Euskadiko Justizia Auzitegi Nagusiko 2007-02-20 epaia, Extremadurako Justizia Auzitegi Nagusiko 2005-06-10 epaia eta Madrilgo Justizia Auzitegi Nagusiko 2004-12-21 epaia).

 

Ikus dezakegunez, kasu bakoitzaren inguruabarrak aldakorrak izan daitezke, eta, hori dela eta, kasu zehatz bakoitzeko kasuistika eta baldintzak hartu beharko dira aintzat, kontzeptu bat edo beste dagokion zehazteko.

 

Ondorioz, kirolariari ordaintzen zaion zenbatekoa kirol-jarduerak eragiten dizkion gastuekin bat badator edo horiekin proportzioa gordetzen badu, kirolari amateur baten aurrean izango gara, A lizentziarekin, eta ez zaio gizarte-segurantzako erregimen orokorrean altarik tramitatu beharko; kontrara, zenbatekoak jardueraren gastu-ordainketaren kontzeptu hori gainditzen baldin badu, ordainsari gisa hartuko da eta kirolari profesional baten aurrean aurkituko gara, gizarte-segurantzako erregimen orokorrean alta eman beharko zaiolarik. Guzti hori emandako izena kontuan hartu gabe eta Futbol Ligan edo Bigarren B Mailan jolasten duen kontuan hartu gabe egingo da.

 

Pedro Fraile. Mutualiako lege-aholkularitzako abokatua

Iragan maiatzaren 29an eta 30ean, Madre de Dios Ikastetxeko DBHko 1. mailako ikasleek Ercilla Klinika eta Bilboko Henaoko zentroa bisitatu zituzten. Gainera, ekainaren 13an eta 14ean, Zabalgana Eskolako Lehen Hezkuntzako 6. mailako ikasleak hartu genituen Gasteizeko Bereizmen Handiko Ospitalean.

Jardunaldi horien bitartez, Mutualiak, gizarte-segurantzarekin kolaboratzen duen Euskadiko langile kidetu gehien dituen mutualitateak, Mutualia Gaztea proiektua jarri du martxan.

11 eta 13 urte arteko ikasleek hiru hilez behin Bilboko, Vitoria-Gasteizko eta Donostiako osasun-zentroetara egiten dituzten bisiten programa da, gazteak laneko arriskuen prebentzioan sentsibilizatu eta aldi berean lehen sorospeneko praktikak erakusteko helburuarekin egiten dena.

Hala, Euskadiko gazteriarekin eta hezkuntzarekin duen konpromisoa indartzen du Mutualiak, eta bere instalazioetan eskaintzen diren osasun-zerbitzuetako jarduerak ezagutarazten dizkio gizarteari.

Praktikan zehar, ikus-entzunezko materialak eta tailer praktikoak baliatuta, Mutualiaren izateko arrazoia ezagutu zuten gazteek, beren egunerokotasunari lotutako arrisku posibleen prebentzioan (eskola-, etxe- edo aisialdi-ingurunean) trebatu ziren eta lan-inguru desberdinetan ohikoenak diren babes indibidualerako ekipoak erabiltzeko ezagutzak eskuratu zituzten.

Gainera, larrialdietako zerbitzuko langileek bihotz-biriketako berpiztea irakatsi zieten ikasleei, arrisku-egoeretarako jarraibideak jakinaraziz eta bizitzak salbatzeko berebiziko garrantzia izan dezaketela kontzientziatuz.

Gero, zerbitzu sanitarioak ezagutu zituzten, tartean, larrialdi-, ospitalizazio- eta errehabilitazio-sailak, teknikak eta ekipamenduak.

Azkenik, jardunaldiak antolatzen dituzten Mutualiako lantaldeko kideek Mutuakide diplomak eman zizkieten gazte guztiei, baita oroigarriren bat edo beste ere, beren eskola-egutegian berezia den egun horrengatik.

Irrikaz gaude datorren ikasturtean talde gehiagori harrera egin eta beren kezketatik ikasten jarraitzeko!

Madre de Dios Ikastetxea

Zabalgana Eskola